JAMNIK DŁUGOWŁOSY

Charakter rasy jamnik długowłosy

Jamnik długowłosy jest przyjazny, łagodny i wesoły. Mocno się przywiązuje do właściciela i bywa o niego zazdrosny. Nie czuje się dobrze w samotności, nie powinien więc przez większość dnia pozostawać bez towarzystwa. Przedstawiciele tej rasy to świetni przyjaciele starszych dzieci. Zabawy z kilkuletnimi maluchami trzeba nadzorować, bo czworonogi te źle znoszą niedelikatne traktowanie.

Czujne i spostrzegawcze jamniki są niezłymi stróżami, ale ograniczają się jedynie do głośnego obszczekania czegoś podejrzanego. Na ogół są to psy ufne w stosunku do ludzi i nawet z nieznajomymi szybko się zaprzyjaźniają.

Jamniki doskonale funkcjonują w towarzystwie drugiego psa – najlepiej tej samej rasy, ale przyzwyczają się do każdego spokojnego czworonoga. Obcych pobratymców zwykle traktują przyjaźnie i nie wszczynają bójek, choć duże zwierzaki mogą wywoływać u nich niepokój. Dobrze układają się ich stosunki z innymi zwierzętami domowymi.

Jamnik długowłosy jest spokojniejszy i bardziej zrównoważony niż jego dwaj kuzyni, ale nie ustępuje im odwagą, niezależnością i samodzielnością. Ma spory temperament, jest aktywny i potrzebuje dużo ruchu. Choć instynkt myśliwski w tej odmianie jest najsłabszy, to może dać o sobie znać w każdej chwili, dlatego w mieście lepiej prowadzić psa na smyczy.

Większość jamników długowłosych dość łatwo daje się odwołać w otwartym terenie, jeśli poświęcimy trochę czasu na naukę posłuszeństwa. Są jednak psy, które zapominają o całym świecie, gdy poczują zew natury, dlatego na spacerach za miastem warto używać kilkumetrowych linek.

Psy tej rasy lubią kopać doły w ziemi – możemy spróbować zapanować nad ich pasją lub pogodzić się z tym, że nie będziemy się długo cieszyć wypielęgnowanym ogrodem.

Umiejętności

Jamniki to najmniejsze psy myśliwskie. Mają doskonały węch, są ruchliwe, wytrzymałe i wytrwałe. Wydłużone ciało i krótkie kończyny umożliwiają im pracę w norach i gęstych zaroślach. Używa się ich do polowania na lisy, dzikie króliki, borsuki. Jamniki długowłose ze względu na rodzaj szaty są mniej przydatne do norowania, ale za to dobrze się sprawdzają jako tropowce, płochacze, posokowce, a nawet psy aportujące z wody.

Wszystkie odmiany jamników podlegają próbom pracy – organizowane są dla nich próby polowe i konkursy (norowania, tropowców i posokowców). Dyplom trzeciego stopnia z konkursów jest dodatkowym warunkiem uzyskania tytułu międzynarodowego championa piękności (C.I.B.).

W Stanach Zjednoczonych dużą popularnością cieszą się wyścigi jamników. Niektóre czworonogi uprawiają agility, ale ich budowa sprawia, że nie jest to sport szczególnie polecany dla tej rasy. Obecnie większość jamników długowłosych to głównie psy do towarzystwa.

Szkolenie i wychowanie

Jamnik długowłosy to zwierzak bystry i inteligentny. Choć jak wszyscy przedstawiciele tej grupy ma dość niezależną naturę, to dzięki domieszce krwi spanieli jest bardziej podatny na szkolenie i chętniej wykonuje polecenia. Bez problemu przyswoi podstawowe komendy, jeśli odpowiednio go zmotywujemy, a ponieważ większość jamników to wielkie łakomczuchy, można więc w czasie nauki wykorzystać tę cechę.

Psy tej rasy mają silny charakter, dlatego od szczeniaka trzeba je konsekwentnie wychowywać i nie pozwalać im na wszystko. Malucha należy stopniowo oswajać z nowymi sytuacjami i dźwiękami, powinien poznawać ludzi w różnym wieku, pobratymców i inne zwierzęta. Zaleca się też zajęcia w psim przedszkolu.

Jamnika wyprowadzamy w solidnej zwykłej obroży i na długiej smyczy – skórzanej lub z taśmy. W wypadku szczeniąt nie są polecane smycze automatyczne, bo sprawiają, że psiak nabiera uciążliwego nawyku ciągnięcia, ani szelki, ponieważ mogą zdeformować obręcz barkową i klatkę piersiową.

Jeśli chodzi o karmienie, najwygodniejsze są wąskie, wysokie miski, bo w czasie jedzenia i picia nie brudzą się uszy. Przedstawiciele tej rasy lubią spać w zakrytych budkach, choć większość i tak wybiera w końcu łóżko właściciela.

Dla kogo ta rasa

Jamnik długowłosy nie wymaga dużego doświadczenia, jednak właściciel powinien prowadzić aktywny tryb życia i poświęcić pupilowi sporo czasu. Musi być też konsekwentny i stanowczy, bo ten niewielki pies potrafi podporządkować sobie człowieka, jeśli mu się na to pozwoli.

Wady i zalety rasy jamnik długowłosy

Wady

• bywa nadmiernie hałaśliwy
• lubi kopać doły w ziemi

Zalety

• przyjazny i łagodny
• dobrze dogaduje się z dziećmi
• szybko się uczy
• czujny i spostrzegawczy
• toleruje pobratymców i inne zwierzęta domowe
• długowieczny
• niedrogi w utrzymaniu
• łatwy w pielęgnacji

Zdrowie rasy jamnik długowłosy

Jamniki długowłose są psami długowiecznymi i raczej odpornymi. Zazwyczaj dobrze znoszą zarówno wysokie, jak i niskie temperatury. Latem trzeba zapewnić im stały dostęp do wody i zacienione miejsce do odpoczynku. Ziąb i śnieg im nie przeszkadzają, jeśli podczas spacerów mają dużo ruchu i nie spędzają większości dnia w mocno ogrzewanych pomieszczeniach.

Jedynie osobniki odmiany króliczej bywają bardziej wrażliwe, dlatego zimą zakładamy im ubranka, a opuszki łap smarujemy tłustym kremem.

Jamnikom najwięcej problemów sprawia kręgosłup. Zdarzają się psy cierpiące z powodu dyskopatii, której sprzyjają otyłość, skakanie i schodzenie ze schodów. Przy tym schorzeniu dochodzi do częściowego lub całkowitego niedowładu tylnych kończyn.

Niekiedy występują problemy z oczami: postępujący zanik siatkówki (PRA) i katarakta. W ojczyźnie rasy badania okulistyczne są obowiązkowe, w Polsce nie są wymagane, ale wielu hodowców je przeprowadza, dlatego warto wybierać szczeniaki po zdrowych rodzicach.

Żywienie

Jamniki mają doskonały apetyt, a ponieważ nadwaga jest przyczyną wielu problemów zdrowotnych, nie należy ich przekarmiać. Najlepiej podawać im gotową karmę wysokiej jakości dostosowaną do ich trybu życia (dostępna jest specjalistyczna karma dla tej rasy). Powinna ona zawierać łatwo strawne i dobrze przyswajalne białko oraz niewielką ilość tłuszczu.

Samodzielnie przygotowywane posiłki musimy uzupełnić preparatami wapniowo-witaminowymi i mineralnymi zgodnie z zaleceniem weterynarza. Okresowo można stosować suplementy zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe, biotynę i cynk, specjalne oleje dla zwierząt, olej z wiesiołka czy niewielkie ilości zmielonego siemienia lnianego. Poprawiają one stan skóry i sierści oraz wzmacniają ochronę organizmu.

Warto dodawać specyfiki wspomagające odbudowę chrząstek stawowych (z glukozaminą i chondroityną). Hodowcy polecają także galaretkę z kurzych łapek lub giczy cielęcych.

Pielęgnacja

Intensywność linienia jamnika długowłosego zależy w znacznym stopniu od jego płci. Samce zwykle gubią włos okrywowy raz w roku jesienią i nie wpływa to znacząco na ich wygląd. U suczek linienie związane jest z cyklem płciowym – niektóre przed cieczką niemal całkowicie tracą najdłuższe włosy.

Sierść psa tej rasy raczej nie ma skłonności do kołtunienia – jedynie na uszach i pod nimi może się filcować. Zwierzaka wystarczy wyczesać raz na kilka dni zwykłym, średnio gęstym, metalowym grzebieniem. Można też użyć szczotki z twardego włosia, aby nadać szacie ładniejszy wygląd.

U niektórych przedstawicieli rasy (zwłaszcza wysterylizowanych) podszerstek przerasta czasem włos okrywowy. Potrzebny jest wtedy zabieg trymowania, który można wykonać samodzielnie (za pomocą furminatora i trymera wykończeniowego do pielęgnacji łap) lub w salonie dla psów.

Jamnika kąpiemy w razie potrzeby w szamponach dla psów długowłosych, np. z dodatkiem olejku norkowego lub migdałowego. Można używać kosmetyków podkreślających rudy bądź czarny kolor sierści. Na koniec stosujemy odpowiedni dla typu włosa balsam lub odżywkę. Po kąpieli sierść suszymy suszarką ustawioną na średnią temperaturę.

Regularnie trzeba przycinać pazury, wycinać włosy między opuszkami, sprawdzać uszy (długie i wiszące są narażone na infekcje) i w miarę potrzeby usuwać kamień nazębny.

Jamniki nie wymagają specjalnego przygotowania do wystawy. W zależności od kondycji i struktury szaty kąpiemy je kilka dni wcześniej albo dzień przed pokazem w odpowiednich kosmetykach. Nożyczkami wycinamy sierść między palcami, a łapom nadajemy owalny kształt. Czasami trzeba wyskubać pojedyncze sterczące włosy na głowie.

Jamnika prezentujemy na ringówce dopasowanej do umaszczenia. Należy go przyzwyczaić do pokazywania zębów i spokojnego stania na stole, na którym sędziowie oceniają małe psy.

Akcesoria

Jamnika długowłosego zajmą odpowiedniej wielkości piłki, bawełniane sznury (nie należy się nimi przeciągać w okresie zmiany zębów), gumowe lub pluszowe maskotki czy naturalne gryzaki. Warto przyzwyczaić pupila do klatki transportowej.

Historia rasy jamnik długowłosy

Według niektórych teorii krótkonogie psy o wydłużonym tułowiu były znane już w starożytnym Egipcie. Uwagę badaczy zwrócił rysunek z czasów faraona Sezostrisa III (XII dynastia, ok. 1991-1786 r. p.n.e.), na który natrafiono w grobowcu egipskiego dostojnika. Przedstawiał on niewielkiego psa o długim korpusie i dużych stojących uszach. Podczas wykopalisk odnaleziono też zmumifikowane szczątki takich zwierząt. Kynolodzy uważają jednak, że poza niewielkim podobieństwem fizycznym te starożytne czworonogi nie mają nic wspólnego ze współczesnymi jamnikami.

Typowa dla jamników krótkonożność cechuje także wiele innych ras i bierze się z mutacji genetycznej zwanej achondroplazją, polegającej na zahamowaniu wzrostu kości długich kończyn przy jednoczesnym normalnym rozwoju kości płaskich (czaszki czy miednicy). Zmutowany gen jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, a psy, które go odziedziczą, nie wykazują poza tym innych anomalii.

Najbardziej prawdopodobna teoria sugeruje, że jamniki mogą być spokrewnione z kilkoma rasami niemieckich psów gończych zwanych Dachsbracke. Słowem „bracke” określano różne odmiany psów myśliwskich używanych do tropienia i pogoni, a „dachs” znaczy „borsuk” i nawiązuje nie tylko do rodzaju zwierzyny, na którą początkowo polowały jamniki, ale także do ich fizycznego podobieństwa do tego drapieżnika. W żyłach krótkonożnych zwierzaków płynie być może także krew posokowców i pinczerów.

Niedaleko Cannstatt w Niemczech odnaleziono szczątki czworonogów podobnych do jamników pochodzące z czasów rzymskich podbojów. Na pierwsze wzmianki o nich natrafiamy w prawach rodowych z V-IX w. n.e. – mowa w nich o karze grzywny za zabicie psa polującego pod ziemią. Z kolei najstarszy znany drzeworyt przedstawiający polowanie z jamnikami odnajdziemy w pochodzącym z 1561 r. traktacie o łowiectwie, którego autorem jest francuski szlachcic Jacques du Fouilloux.

Po raz pierwszy jamniki pokazano na wystawie w Berlinie w 1878 r., a rok później na zjeździe kynologów niemieckich zatwierdzono pierwszy wzorzec. W 1880 r. w Niemczech powstała księga rodowodowa, w której umieszczono ponad 300 przedstawicieli rasy. W 1888 r. założono Deutscher Teckelklub (Niemiecki Klub Jamnika).

W 1895 r. podzielono jamniki ze względu na rodzaj sierści na krótkowłose, długowłose i szorstkowłose oraz ze względu na wagę na typ ciężki, średni i lekki. Obecnie używa się określeń: standardowy, miniaturowy i króliczy, a kryterium podziału stanowi obwód klatki piersiowej (pomiaru dokonuje uprawniony sędzia kynologiczny, gdy zwierzak ma więcej niż 15 miesięcy).

Jamnik długowłosy powstał w połowie XIX w. zapewne ze skrzyżowania odmiany krótkowłosej z angielskimi lub niemieckimi spanielami. Jego systematyczna hodowla rozpoczęła się w Niemczech przed I wojną światową. Za najlepszego psa w tamtych czasach uchodził Stropp v. Fuchsenstein, którego właścicielem był August Kessler.

Jamnik długowłosy w Polsce

Polskie jamniki długowłose standardowe wywodzą się z linii odmiany krótkowłosej. Po II wojnie światowej w hodowli Bekade B. Korybuta-Daszkiewicza na skutek wsobnego kojarzenia suki Lawy z synem Łazikiem ujawnił się gen długiego włosa. Szczenięta długowłose po krótkowłosych rodzicach rodziły się także w hodowli Podkowa Józefa Hołyńskiego.

Pierwszym jamnikiem długowłosym standardowym, który odegrał istotną rolę w hodowli, był Birko v. Oberlausitz R. Klina. Hodowlę odmiany miniaturowej zapoczątkowała sprowadzona w 1975 r. z Niemiec przez Władysława Kłodzińskiego (hodowla Margo) ruda suczka Kathrin v.d. Humboldtruh. Do hodowli Margo sprowadzono również czarną podpalaną króliczą jamniczkę Rendę z Derby z Czechosłowacji.

Wzorzec rasy jamnik długowłosy

Jamnik długowłosy – grupa IV FCI, sekcja 1, nr wzorca 148

• Kraj pochodzenia: Niemcy
• Wielkość: standardowy: waga 6,5-9 kg (nie więcej niż 9,9 kg), obwód klatki piersiowej ponad 35 cm; miniaturowy: waga ok. 4 kg, obwód klatki piersiowej 30-35 cm; króliczy: waga do 3,5 kg, obwód klatki piersiowej nie większy niż 30 cm
• Szata: włos prosty, błyszczący z podszerstkiem, przylegający; na szyi i podbrzuszu przedłużony, na uszach zwisający, na kończynach tworzy jednakowej długości pióro, a na ogonie pełną chorągiew
• Maść: jednokolorowa: różne odcienie rudego – od jasnego do mahoniowego (czysty lub z czarnym nalotem), niewielkie białe znaczenia na piersi są dopuszczalne, lecz niepożądane; dwukolorowa – głęboki czarny lub brązowy (czekoladowy) kolor z rudobrązowymi podpalaniami, białe znaczenia na piersi są niepożądane, ale drobne plamki nie dyskwalifikują psa; marmurkowe – na ciemniejszym tle (czarnym lub czekoladowym) występują nieregularne szare lub beżowe plamy (niepożądane są duże łaty)
• Dojrzałość: 1,5 roku – 2 lata
• Długość życia: 14-16 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: duża
• Koszty utrzymania: od 200 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: 3000-4000 zł

Ciekawostki o rasie jamnik długowłosy

Istnieje aż dziewięć odmian jamników, ponieważ rozróżnia się jamniki standardowe, miniaturowe i królicze w każdym rodzaju sierści (krótkowłose, szorstkowłose i długowłose).

Wprawne oko hodowcy jest w stanie dostrzec, czy szczeniak zapowiada się na królika czy na miniaturę. Widać to po wielkości, budowie kości i klatce piersiowej.