Wady zgryzu u psa. Jak powinien wyglądać prawidłowy psi zgryz?

Pies o prawidłowym zgryzie może w pełni wykorzystać przystosowanie swoich zębów do rozrywania pokarmu i rozgryzania kości. Nieodpowiednia budowa żuchwy może natomiast poważnie wpłynąć na zdrowie psa i uniemożliwić mu normalne funkcjonowanie. Dlaczego nieprawidłowe ułożenie zębów w pysku psa jest tak poważną dolegliwością? I czy można leczyć wady zgryzu u psa?

Jak wygląda prawidłowy zgryz psa?

Dorosły, zdrowy pies o prawidłowej budowie szczęki ma w pysku 42 zęby ułożone względem siebie w odpowiedni sposób. Do prawidłowego zgryzu u psa zaliczamy:

• zgryz nożycowy – najbardziej pożądany rodzaj zgryzu u większości ras psów. Polega na ułożeniu siekaczy żuchwy tuż za siekaczami szczęki w taki sposób, że przednie powierzchnie dolnych nieznacznie stykają się z tylną powierzchnią górnych.
• zgryz cęgowy (kleszczowy) – zgryz prawidłowy dla psów ras pasterskich. Siekacze żuchwy i szczęki układają się w jednej linii.

Odpowiednie ułożenie siekaczy sprawia, że pozostałe zęby również są położone względem siebie prawidłowo. Dzięki temu kły psa nie ocierają się o siebie, zęby nie ranią dziąseł ani języka i nie mają kontaktu z podniebieniem.

Jakie wady zgryzu mogą wystąpić u psa?

Nieprawidłowy zgryz u psa może być wynikiem nieodpowiedniego rozwoju, kształtu i długości kości żuchwy (wady szkieletowe) lub złym ułożeniem poszczególnych zębów (wady zębowe). Do wad zgryzu powstających w wyniku nieprawidłowego rozwoju kości żuchwy zalicza się:

• przodozgryz u psa (przodożuchwie) – żuchwa psa jest dłuższa niż szczęka, a zęby żuchwy przesunięte są do przodu względem zębów szczęki. W przodozgryzie siekacze żuchwy znajdują się przed siekaczami szczęki. Przodozgryz to częsta wada zgryzu u psów o skróconej kufie (brachycefalicznych), w szczególności u pekińczyków i bokserów.
• tyłozgryz u psa (tyłożuchwie) – mocne skrócenie żuchwy i cofnięcie się wszystkich zębów żuchwy. Siekacze żuchwy umiejscowione są za siekaczami szczęki.
• zgryz krzywy – niesymetryczny wzrost głowy, skutkujący jednostronnym tyłozgryzem, przodozgryzem lub przesunięciem osi środkowej.
• zwężona żuchwa – zbyt wąska żuchwa w stosunku do szczęki. Przy tej wadzie zgryzu zęby żuchwy mogą uszkadzać dziąsła szczęki i podniebienie, a pies nie jest w stanie domknąć pyska.

Wady zębowe to wady polegające na nieprawidłowym ułożeniu jednego lub kilku zębów, niespowodowane nieodpowiednią długością żuchwy. Zaliczamy do nich przede wszystkim:

• zgryz krzyżowy przedni – jeden lub kilka siekaczy żuchwy wychodzi przed siekacze szczęki. Taki „odwrócony zgryz” może być pierwszą oznaką rozwijającego się przodozgryzu.
• wadliwe ułożenie zębów – może dotyczyć kłów żuchwy i szczęki oraz siekaczy. Źle ułożone zęby często ranią dziąsła, policzki i podniebienie, a także podatne są na złamania.

Wady zgryzu u psa – w czym mogą zaszkodzić?

Wady zgryzu u psa to nie tylko problem estetyczny. Nieprawidłowy zgryz psa to częsta przyczyna dyskomfortu i bólu oraz bezpośrednia przyczyna wielu poważnych chorób w obrębie jamy ustnej zwierzaka. Wbijające się w dziąsła i podniebienie zęby sprawiają zwierzakowi ból oraz utrudniają jedzenie i picie. Urazy tkanek miękkich sprzyjać będą także rozwojowi infekcji bakteryjnych w obrębie jamy ustnej psa. Dlatego poważnych wad zgryzu u psa nie należy ignorować.

Czy można leczyć wady zgryzu u psa?

Nieznaczne wady zgryzu, które nie powodują u psa bólu, dyskomfortu ani problemów z jedzeniem nie wymagają leczenia. Jeśli jednak pies z nieprawidłowym zgryzem cierpi, konieczne jest podjęcie odpowiednich środków mających poprawić jakość jego życia.

U szczeniaka

Wady zgryzu dotyczące zębów mlecznych wymagają bezzwłocznego usunięcia nieprawidłowo rosnących mleczaków. Zapobiegnie to deformacji uzębienia stałego i wadliwemu ułożeniu zębów stałych. Zabieg ten nie powstrzyma jednak rozwoju wad szkieletowych.

U dorosłego psa

Nieprawidłowy zgryz będący przyczyną bólu lub dyskomfortu u dorosłego psa można leczyć kilkoma sposobami. Niewielkie deformacje poszczególnych zębów można skorygować, regularnie bawiąc się z psem specjalnymi zabawkami. Większe problemy mogą jednak wymagać ekstrakcji zębów, skracania ich koron lub… założenia psu aparatu ortodontycznego. Ostatni sposób budzi jednak wiele kontrowersji – noszenie aparatu samo w sobie sprawia zwierzęciu poważny dyskomfort. Wiąże się także z wysokimi kosztami, a efekty przynosi dopiero po kilku miesiącach. Dlatego techniki ortodontyczne to ostateczność stosowana wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.

Dlaczego psy z wadą zgryzu wyklucza się z dalszej hodowli w ZKwP?

Długość i szerokość szczęki i żuchwy oraz wynikające z nich wady zgryzu są uwarunkowane nie tylko czynnikami środowiskowymi (najczęściej urazami), ale także genami. By zapobiec rozprzestrzenianiu się poważnych problemów zdrowotnych, psy mające znaczny przodozgryz, tyłozgryz lub braki w uzębieniu są wykluczane z dalszej hodowli w ZKwP. U niektórych ras, w szczególności psów brachycefalicznych, dopuszczalny jest jedynie nieznaczny przodozgryz.