VÄSTGÖTASPETS

Charakter
Wady i zalety
Zdrowie
Historia
Wzorzec
Ciekawostki

Charakter rasy västgötaspets

Västgötaspets, zwany także vallhundem, to pies żywy, energiczny, czujny i bystry. Jest wesoły, chętny do współpracy, co przekłada się na to, że lubi uczestniczyć w codziennym życiu rodziny. Mocno przywiązuje się do człowieka. Cechuje go łagodny i przyjacielski stosunek do ludzi, w tym dzieci.

Niektóre osobniki są szczekliwe – warto więc zwrócić na to uwagę przy wychowywaniu szczeniaka. Poza tym to gaduły, które wydają wiele różnych dźwięków: kwękają, pojękują – zwłaszcza gdy tęsknią, bo jakiś członek stada się oddalił.

Wobec innych zwierząt szwedzki vallhund zwykle nie okazuje agresji. Gdy zaczepi go inny pies, raczej okaże uległość. Ogromnie lubi się bawić z pobratymcami, ale w swoim specyficznym stylu – dosyć ostro i z wydawaniem przy tym różnych dźwięków. Dlatego najlepiej dogaduje się pod tym względem z innymi czworonogami preferującymi podobny styl.

Umiejętności

Obdarzony silnym instynktem pasterskim może czasem korzystać z niego także w stosunku do swojego ludzkiego stada. Czujność czyni z niego doskonałego stróża, który z pewnością zawiadomi o tym, że coś niepokojącego dzieje się w otoczeniu.

Przedstawiciele tej rasy nadają się do agility, pasienia, bywają psami ratowniczymi i pracują w dogoterapii. Szwedzi korzystają z ich pomocy podczas tropienia na polowaniach. Cenione są za dokładność i umiarkowane tempo pracy, wygodne dla pieszego myśliwego.

Szkolenie i wychowanie

Szwedzkiego vallhunda łatwo ułożyć, to pies otwarty i pewny siebie. Bardzo chętnie się uczy, ale w wypadku niektórych przedstawicieli rasy trzeba umiejętnie dawkować zadania, bo dość szybko się nudzą.

Poza naturalną w okresie szczenięcym potrzebą gryzienia västgötaspets nie są niszczycielami, ale nie są to psy kanapowe, chociaż lubią przebywać na kanapie, jeśli się im tylko na to pozwoli. Potrzebują codziennej dawki ruchu, nie tylko w postaci swobodnego biegania, ale także konkretnych zajęć i stymulacji psychicznej. Zostawione bez nadzoru zorganizują sobie zajęcie w postaci gryzienia butów czy robienia dziur w płocie.

Vallhund leżący z patyczkiem przed domem

Szwedzki vallhund wymaga szkolenia i konsekwencji, co nie znaczy, że ma być chowany twardą ręką. Trzeba tylko pamiętać, że ma niewiarygodnie piękne oczy, z których uroku potrafi korzystać, i jest mistrzem żebrania.

Dla kogo ta rasa

Z vallhundem powinien poradzić sobie nawet początkujący właściciel, pod warunkiem, że będzie konsekwentny i zapewni psu jakieś zajęcie, aby dać ujście jego energii.

Wady i zalety rasy västgötaspets

Wady

może podszczypywać
bywa szczekliwy
wymaga jakiegoś zajęcia, znudzony może być niszczycielem

Zalety

oddany rodzinie
dobry stróż
chętny do współpracy
niewymagający w żywieniu i pielęgnacji
odporny na warunki atmosferyczne

WELSH CORGI PEMBROKE

WELSH CORGI CARDIGAN

Zdrowie rasy västgötaspets

Przedstawiciel tej rasy jest zdrowy, odporny i długowieczny. Średnia długość życia tych czworonogów wynosi 15 lat, a według oficjalnych danych najstarszy zwierzak dożył 27 lat.

Choroby o podłożu genetycznym występują u szwedzkich vallhundów sporadycznie. Hodowcy badają swych podopiecznych pod kątem dysplazji stawów biodrowych i chorób oczu. Decydując się na psa tej rasy, warto zwrócić uwagę na charaktery rodziców, bo trafiają się czasami osobniki lękliwe.

Żywienie

Vallhund jest niewymagający pod względem żywienia, można karmić go gotową karmą dobrej jakości albo jedzeniem przygotowywanym samodzielnie. Zwykle cieszy się doskonałym apetytem.

Stojący na trawie vallhund z naturalnie krótkim ogonem

Pielęgnacja

Szata västgötaspets nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Wystarczy psa porządnie wyszczotkować. Natomiast jego wilczasta sierść z obfitym podszerstkiem w okresie linienia może sprawić trochę kłopotów, bo wbija się w dywany i obicia.

Historia rasy västgötaspets

Västgötaspets (szwedzki vallhund) to stara rasa z grupy szpiców. Te niewielkie, zwinne zwierzaki o krótkich nogach żyły na szwedzkich równinach w miejscach, gdzie hodowano bydło, głównie na zachodzie i południu kraju. Nad jeziorem Hornborgasjön w zachodniej Gotlandii (Västergötland) odkryto osady z epoki kamiennej, a w niektórych z nich groby psów domowych. Jeden ze szkieletów pochodzi sprzed 9 tys. lat i jest najstarszy spośród znalezionych na północy. Psy te mogły być przodkami różnych szwedzkich szpiców.

Według badaczy västgötaspets jest spokrewniony z welsh corgi, szczególnie z odmianą pembroke, na co wskazują ich naturalnie skrócone ogony. Nadal nie rozstrzygnięto, czy wikingowie przywieźli te psy z Walii do Szwecji, czy odwrotnie, choć obecnie sugeruje się, że jest to rasa pierwotnie szwedzka. Zwolennicy teorii o walijskim pochodzeniu wysuwają wprawdzie argument, że żaden inny szwedzki szpic nie ma skróconych łap, ale przecież mutacja ta mogła równie dobrze zaistnieć najpierw w Szwecji. Trudno też dojść źródła mutacji decydującej o krótkim ogonie, wspólnej u większości ras pasterskich, w których się on pojawia – w tym pembroke’a i vallhunda.

Vallhund stojący dumnie na kamienistym podłożu w surowym krajobrazie

Miejscowi nazywali swoich podopiecznych „hunn” („pies” w miejscowym dialekcie). Ich kryteria selekcji były proste: pies miał zaganiać krowy tak samo jak zwierzak dziadka, pilnować gospodarstwa i odstraszać intruzów. Tylko takie zwierzaki miały szanse przetrwać, co sprawiło, że powstał pies krzepki i odporny.

We współczesnej historii szwedzkiego vallhunda decydującą rolę odegrał znany sędzia terierów hrabia Björn von Rosen. Na początku lat 40. XX w. zwrócił uwagę na popularny w Zachodniej Gotlandii typ szpica pasterskiego. Latem 1942 r. zamieścił w gazecie ogłoszenie o tym, że szuka „krótkoogoniastych västgötaspets”. Odpowiedział na nie Karl Gustav Zettersen, nauczyciel i hodowca terierów szkockich, który pomógł odszukać ocalałe psy i zajął się ich hodowlą.

Prawdopodobnie do odtwarzania rasy wykorzystano tylko jednego samca i cztery suki, musiały jednak mieć dobre geny, bo västgötaspets są zdrowe i długowieczne. W 1943 r. powstał pierwszy wzorzec, a rasę nazwano szwedzki vallhund (pies pasterski). W 1953 r. zmieniono ją na västgötaspets.

Västgötaspets jest najbardziej popularny w kraju swojego pochodzenia. W Europie spotyka się go także w Anglii, Holandii, Danii, Finlandii, Szwajcarii, Norwegii, a poza nią w Australii, Nowej Zelandii, rośnie też popularność tych psów w Stanach Zjednoczonych.

Najbliższa Polski hodowla mieści się w Czechach. To stamtąd przyjechała do Polski suczka Alabama Czech Jakobin. Pierwszy zarejestrowany w Związku Kynologicznym w Polsce szwedzki vallhund Fixan’s Konrad Kottesson (Młodzieżowy Champion Polski i Republiki Czeskiej, Młodzieżowy Zwycięzca Europy Środkowej i Wschodniej 2012, Młodzieżowy Zwycięzca Świata 2012) trafił do naszego kraju w lipcu ubiegłego roku ze Szwecji. Nie ma jeszcze w Polsce oficjalnie zarejestrowanej hodowli tych psów, a pierwszy miot może się pojawić w przyszłym roku.

Wzorzec rasy västgötaspets