Choroba Cushinga u psa, czyli nadczynność kory nadnerczy u psa

Cushing u psa to poważna choroba, która powoduje szereg niezwykle uciążliwych dla zwierzaka objawów. Jej rozpoznanie nie jest proste, a wyleczenie często niemożliwe. Nadczynność kory nadnerczy może jednak dotknąć każdego psa. Jakie są sposoby leczenia choroby Cushinga u psa? Sprawdź, co musisz wiedzieć o tej chorobie!

Czym jest choroba Cushinga?

Zespół Cushinga, inaczej choroba Cushinga, hiperadrenokortycyzm lub po prostu „Cushing” to choroba polegająca na nadmiernym wydzielaniu kortyzolu przez nadnercza psa. U zdrowych psów stężenie kortyzolu we krwi nie jest stałe – wzrasta przede wszystkim podczas silnego, długotrwałego stresu i spada, gdy pies się uspokoi. W przypadku psów z zespołem Cushinga stężenie to jest stale podwyższone, co prowadzi do licznych zmian w funkcjonowaniu całego organizmu. Cushing to jedna z najczęściej diagnozowanych u psów chorób endokrynologicznych, obok cukrzycy i niedoczynności tarczycy.

Przyczyny nadczynności kory nadnerczy u psów

Wydzielanie kortyzolu w organizmie psa kontrolowane jest przez przysadkę mózgową. Ten umiejscowiony w dolnej części mózgu gruczoł produkuje wiele hormonów, między innymi adrenokortykotropinę (ACTH), która pobudza nadnercza do produkcji i uwalniania kortyzolu. Do rozwoju nadczynności kory nadnerczy dochodzi, gdy mechanizm regulujący ten proces zostaje zaburzony. Zespół Cushinga może być wywołany:

• łagodnym guzem nowotworowym przysadki mózgowej, która zaczyna produkować nadmierne ilości ACTH, a co ciało psa reaguje na stymulację nadnerczy zwiększonym wydzielaniem kortyzolu (80% przypadków),
• obecnością nowotworu w jednym z nadnerczy, które zaczyna się rozrastać i produkować nadmiar kortyzolu (20% przypadków).

Przyczyną choroby Cushinga może być także długotrwałe podawanie psu glikokortykosteroidów (zwanych potocznie sterydami) w formie leków, na przykład w celu łagodzenia objawów alergii. Leki te działają tak samo, jak hormony nadnerczy i będą hamować wytwarzanie ACTH przez przysadkę. Prowadzić to może do zaniku warstwy pasmowatej kory nadnerczy.

Zespół Cushinga u psa – objawy

Kortyzol to hormon odpowiedzialny jest za wiele procesów metabolicznych. Długotrwały wzrost stężenia kortyzolu we krwi zaburza pracę wielu narządów i skutkować będzie między innymi nadciśnieniem i osłabieniem układu odpornościowego, a czasem także odkładaniem się w skórze i tkance podskórnej nierozpuszczalnych soli wapnia. Typowe objawy choroby Cushinga u psa to obserwowane przez opiekunów to:

• zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu,
• zwiększony apetyt,
• dyszenie,
• obwisły brzuch,
• zaniki mięśni i problemy z poruszaniem się,
• zmiany skórne – pociemnienie skóry i symetryczne wyłysienia.

W przypadku guza przysadki mózgowej zauważyć można także objawy neurologiczne, utratę wzroku czy zmiany w osobowości psa. Nadczynności nadnerczy może towarzyszyć nawracające zakażenie układu moczowego.

Początek Cushinga jest często niezauważany przez opiekunów psa, którzy niepokojące symptomy przypisują starości zwierzaka. Chorobę Cushinga łatwo pomylić także z niedoczynnością tarczycy występującą często u psów w starszym wieku. Sprawia to, że diagnostyka tej choroby nie należy do najłatwiejszych.

Jak rozpoznać chorobę Cushinga u psa?

Wstępne rozpoznanie nadczynności nadnerczy stawiane jest zazwyczaj na podstawie charakterystycznych objawów. Diagnozę tę należy jednak zawsze potwierdzić, wykonując najpierw badania morfologiczne i biochemiczne krwi, a następnie badanie moczu z oznaczeniem stosunku kortyzolu do kreatyniny i test hamowania niską dawką deksametazonu lub test stymulacji ACTH.

Test hamowania niską dawką deksametazonu ma za zadanie sprawdzić czynność osi przysadkowo-nadnerczowej, która u chorego psa jest nieprawidłowo oporna na stymulację sterydami egzogennymi. Badanie to polega na:

• pobraniu próbki do oznaczenia podstawowego stężenia kortyzolu,
• podaniu psu niewielkiej dawki deksametazonu, który hamuje uwalnianie ACTH i kortyzolu na 12 godzin,
• pobrania kolejnych próbek krwi po 4 i 8 godzinach.

Na podstawie wyników lekarz weterynarii może nie tylko stwierdzić, czy pies choruje na Cushinga, ale także określić pierwotną przyczynę tej choroby.

Test stymulacji ACTH polega natomiast na oznaczeniu podstawowego stężenia kortyzolu, podaniu kosyntropiny i ponownym pobraniu krwi po godzinie. Test ten jest wygodniejszy, jednak może dawać fałszywe wyniki w przypadku psów z guzem nadnerczy. Dlatego warto uzupełnić go badaniem USG lub RTG, które wykażą, czy nadnercza zwierzaka są powiększone. Choroba Cushinga u psa wymaga odpowiedniego leczenia dostosowanego indywidualnie do wyników badań i stanu zdrowia.

Leczenie nadczynności kory nadnerczy u psa

Leczenie zespołu Cushinga u psa zależeć będzie od przyczyny tej choroby i ogólnego stanu zdrowia zwierzęcia. W przypadku choroby spowodowanej guzem nadnerczy stosować można leczenie farmakologiczne powodujące martwicę warstwy pasmowatej kory nadnerczy, w której zlokalizowany jest nowotwór. Taka terapia jest zazwyczaj skuteczna, jednak u niektórych psów dochodzi do nawrotów choroby po dłuższym okresie leczenia. Guz nadnerczy można także usunąć chirurgicznie, o ile nie daje on przerzutów na inne tkanki.

Lekiem często stosowanym u psów jest także Vetoryl (trilostan), który poprzez blokowanie wydzielania kortyzolu obniża jego stężenie we krwi, dzięki czemu objawy ustępują. Lek ten może być stosowany niezależnie od przyczyny choroby. W trakcie leczenia warto także podawać psu zdrowe kwasy tłuszczowe omega 3 i 6, które mogą pozytywnie wpłynąć na stan sierści i skóry zwierzaka.

Zespół Cushinga u psa – rokowania

Wspomniane sposoby pozwalają na ograniczenie objawów choroby u psa i znaczną poprawę jego jakości życia. Poza chirurgicznym usunięciem guza nadnerczy nie prowadzą jednak do wyleczenia i mogą powodować szereg skutków ubocznych o różnym nasileniu.

Niemniej nadczynność kory nadnerczy stanowi poważne zagrożenie dla życia psa. Szybkie rozpoczęcie leczenia przy słabo nasilonych objawach daje znacznie lepsze rokowania niż w przypadku psów z poważnie rozwiniętą chorobą. Psy, które cierpią na chorobę Cushinga i są leczone w odpowiedni sposób, żyją średnio 2-4 lata.