TERIER SZKOCKI

Charakter rasy terier szkocki

Terier szkocki bardzo przywiązuje się do swojego pana, jest lojalny i wierny. Raczej nie nadaje się na towarzysza małych dzieci, ale dobrze dogaduje się ze starszymi pociechami. Jest przyjaźnie nastawiony do ludzi, choć bywa nieufny wobec nieznajomych. Czujność i dobrze rozwinięty zmysł obserwacji czynią z niego niezłego, mało hałaśliwego stróża. Potrafi przystosować się do każdych warunków, choć jak wszystkie czworonogi nie przepada za częstymi zmianami.

Jego stosunki z pobratymcami z reguły układają się poprawnie, dopóki nie zostanie przez któregoś zaatakowany. Nie zawaha się wtedy użyć zębów nawet wobec znacznie większego od siebie przeciwnika. W stosunku do zwierząt, z którymi mieszka, jest tolerancyjny. Zaakceptuje kota, królika czy fretkę, jeśli pokażemy mu, że są one nowymi członkami rodziny. Na spacerach jednak chętnie pogoni za kotem albo wiewiórką, dlatego w ruchliwych miejscach lepiej go nie spuszczać ze smyczy.

Terier szkocki nie wymaga intensywnych treningów, ale musi mieć zapewnione regularne spacery. Nie nadaje się na towarzysza wypraw rowerowych (chyba że będzie je odbywał w koszyku), lecz dotrzyma właścicielowi kroku podczas długiej wycieczki. Może mieszkać w bloku, ale nie powinien chodzić po schodach. Doskonale czuje się w ogródku, lecz jeśli wykryje kreta, rozkopie pół działki, żeby go dopaść.

Umiejętności

Szkota wyhodowano do polowania na lisy i borsuki oraz do zwalczania gryzoni. Wytrzymały i zawzięty bez wahania wchodził do nory i świetnie sobie radził nawet ze zwierzyną dużo od niego większą.

Dzisiaj ten niewielki terier jest głównie psem do towarzystwa, choć z pasją poluje na szkodniki. Może brać udział w próbach pracy i konkursach norowania organizowanych przez Polski Związek Łowiecki.

Szkolenie i wychowanie

Terier szkocki to indywidualista, dlatego raczej trudno się go szkoli, choć jest bardzo inteligentny. Uparty i samodzielny, zwykle robi to, na co ma ochotę. Nie lubi monotonii i wielokrotnego powtarzania ćwiczeń. Nauka musi się opierać wyłącznie na pozytywnej motywacji, bo szkot nie toleruje ostrego traktowania. Do współpracy pomogą skłonić go smakołyki.

Szczenięta tej rasy wymagają żelaznej konsekwencji i cierpliwości. Miewają skłonności do niszczenia przedmiotów (zwykle mija to z wiekiem), dlatego trzeba zabezpieczyć meble i przewody elektryczne. Należy również zadbać o prawidłową socjalizację i poprawne stosunki z pobratymcami. Jeśli szczeniak zostanie przez nie poturbowany, może w przyszłości nie dogadywać się z innymi psami. Źle wychowany terier szkocki potrafi dać się we znaki, dobrze ułożony będzie miłym towarzyszem zabaw i spacerów.

Dla kogo ta rasa

Terier szkocki nadaje się dla konesera i zagorzałego miłośnika rasy. Wymaga właściciela konsekwentnego, który będzie potrafił podporządkować sobie psa, a jednocześnie na tyle wyrozumiałego, aby uszanował jego potrzebę niezależności.

Wady i zalety rasy terier szkocki

Wady

• pamiętliwy
• uparty
• nie lubi upałów
• bywa zadziorny wobec innych psów

Zalety

• oddany i wierny swojemu panu
• nie wymaga długich spacerów
• nadaje się do mieszkania w bloku
• nie linieje, jeśli jest prawidłowo  pielęgnowany
• czujny, ale mało hałaśliwy
• dogada się ze starszymi dziećmi

Zdrowie rasy terier szkocki

Terier szkocki jest na ogół wytrzymały i odporny. Miewa skłonności do osteopatii czaszkowo-żuchwowej dotykającej zwierzęta w wieku 3-8 miesięcy. Schorzenie to polega na nienowotworowym, niezapalnym rozroście żuchwy, kości skroniowej i potylicznej. Zmiany zazwyczaj cofają się same, ale zdarza się też, że rokowanie jest mniej pomyślne.

Sporadycznie może się przytrafić dziedziczna choroba neurologiczna – scotty cramp, która objawia się zaburzeniami motoryki i drżeniem mięśni kończyn (została już prawie wyeliminowana w polskich hodowlach terierów szkockich). Ciekawostką jest, że szukając na nią lekarstwa, wynaleziono i opatentowano popularny lek antydepresyjny prozac.

Z rzadka występuje zespolenie wątrobowe (liver shunt), polegające na nieprawidłowych połączeniach naczyniowych w wątrobie. Tworzy się przetoka, przez co krew omija ten narząd i nie jest oczyszczana z toksyn (efektem jest zatrucie organizmu).

Mogą się też pojawić alergie o różnym podłożu. Szkot ma podwyższony próg odczuwania bólu, dlatego wszelkie urazy dają o sobie znać dopiero po jakimś czasie.

Teriery szkockie uwielbiają zimę i chętnie baraszkują w śniegu. Podczas dużych mrozów trzeba jednak pamiętać o ochronie łap (można np. używać specjalnych preparatów). Psy tej rasy doskonale czują się w chłodne, ale bezwietrzne dni. Nie przepadają natomiast za deszczem, wilgocią i upałami.

Żywienie

Terier szkocki ma zazwyczaj dobry apetyt i skłonności do tycia, dlatego rodzaj pożywienia trzeba dostosować do jego wieku i trybu życia. Wielu hodowców podaje szczeniętom i młodym psom w okresie wzrostu wysokobiałkowe karmy z dodatkiem wywaru i mięsa z giczy cielęcych.

Dorosłe zwierzaki można żywić gotowymi produktami lub przygotowywać posiłki samodzielnie, uzupełniając je preparatami wapniowo-witaminowymi. Psom, które mają problemy z sierścią, warto dodawać do jedzenia suplementy wspomagające wzrost i odbudowę włosa.

Pielęgnacja

Terier szkocki nie linieje, ale jego szata wymaga systematycznej i fachowej pielęgnacji – powinien być trymowany (usuwanie martwego i przerośniętego włosa). Po raz pierwszy zabieg ten przeprowadzamy między drugim a czwartym miesiącem życia. Wyskubuje się wtedy całą szczenięcą okrywę, aby dorosły włos mógł swobodnie rosnąć. Zaczynamy też zapuszczać długą sierść na brzuchu (tzw. sukienkę) oraz brodę i wąsy (rosną dosyć długo).

Potem regularne trymowanie przeprowadza się co 2-3 miesiące w zależności od tego, jak szybko włosy będą odrastać. Wymaga to pewnej wprawy, dlatego osobom niedoświadczonym zaleca się skorzystanie z pomocy specjalisty.

Sierść na grzbiecie, górnej części szyi i na kłębie usuwamy za pomocą tępego trymera (można też wyskubywać najdłuższe włosy palcami) zgodnie z kierunkiem wzrostu. Wyjątkiem są łapy, z których wyciągamy włos prostopadle, nadając im kształt słupków. Kontrolujemy ilość usuwanej sierści, aby nie prześwitywała goła skóra. Przód, głowę, uszy, okolice odbytu i tylną część ogona strzyżemy maszynką.

Przejścia między poszczególnymi powierzchniami wykańczamy zwykłymi nożyczkami i degażówkami. Ogon przycinamy na kształt marchewki, wycinamy włosy między opuszkami i skracamy zbyt długie pazury.

Szkota kąpiemy w miarę potrzeby w szamponach dla psów szorstkowłosych – w wypadku zwierząt z wrażliwą skórą można użyć szamponu proteinowego dla szczeniąt. Po spłukaniu go nakładamy na kilka minut balsam. Odsączamy sierść z nadmiaru wody, a następnie wycieramy ręcznikiem. Suszymy suszarką ustawioną na średnią temperaturę, jednocześnie rozczesując włosy szczotką. Jeśli pozwolimy szkotowi wyschnąć samodzielnie, jego szata się skołtuni.

Prawidłowo pielęgnowanego teriera wystarczy czesać raz w tygodniu. Szczotki pudlówki używamy do rozczesywania kołtunów. Następnie metalowym grzebieniem czeszemy całego psa, a końcowy wygląd nadajemy fryzurze za pomocą średniej szczotki z półtoracentymetrowymi szpilkami (muszą być odpowiednio zakończone, aby nie raniły skóry).

Przygotowanie szkota do wystawy zaczyna się już w wieku szczenięcym. Pies powinien być regularnie trymowany co 4-6 tygodni w zależności od szybkości odrastania sierści. Co drugie, trzecie trymowanie należy przeskubywać co drugi włos – służą do tego trymery z dwiema długościami zębów. Tworzą się w ten sposób dwie warstwy szorstkiego włosa, a sierść pięknie się układa.

Jeśli chcemy zaprezentować na ringu psa, który rzadko odwiedza fryzjera, musimy poświęcić 4-6 miesięcy na doprowadzenie jego szaty do kondycji wystawowej – potrzebne będą przynajmniej trzy trymowania.

Szkota wystawiamy na cienkiej ringówce dopasowanej do umaszczenia. Warto również nauczyć go spokojnego stania na stoliku, na którym sędziowie oceniają małe psy.

Akcesoria

Przedstawiciela tej rasy wyprowadzamy w miękkiej zaciskowej obroży – szkot ma głowę węższą od karku i ze zwykłej może się łatwo wyswobodzić. Nie poleca się szelek, by nie wytarły długiej sierści na brzuchu.

Historia rasy terier szkocki

Terier szkocki należy do grupy psów myśliwskich zwanych norowcami. Prawdopodobnie większość z nich pochodzi od dobrze znanego w dawnej Anglii pinczera wiejskiego o krótkim lub szorstkim włosie. Nazwa terier wywodzi się zapewne od łacińskiego „terra” – ziemia i określa sposób pracy tych czworonogów, które wykorzystywano głównie do polowania na zwierzynę w norach.

Pochodzenie szkota nie jest do końca wyjaśnione. Wiadomo, że krótkonożne psy w typie teriera, o zróżnicowanej maści i szacie, były znane w Szkocji już w XV i XVI w. Trzymali je głównie myśliwi, dla których bardziej od wyglądu liczyły się cechy użytkowe – psy musiały być odporne, wytrzymałe, zajadłe i niewielkie, aby zmieściły się nawet w małej norze. Stały się one protoplastami nie tylko teriera szkockiego, ale także jego kuzynów – cairn terriera, west highland white terriera, skye terriera i dandie dinmont terriera.

W Szkocji nie przyjął się angielski sposób polowania ze sforą psów gończych, do czego przyczyniło się w dużej mierze ukształtowanie terenu – górzyste obszary sprzyjały raczej łowom z jednym lub dwoma małymi terierami. Szkockie klany żyły w izolacji i nie kontaktowały się z sobą, dlatego ich psy znacznie się od siebie różniły.

Pierwsze wzmianki o takich czworonogach pochodzą z 1436 r. i pojawiły się w książce Dona Leslie „Historia Szkocji 1436-1561”. Dwa wieki później sir Joshua Reynolds namalował portret dziewczyny, której towarzyszy niewielki piesek przypominający teriera szkockiego.

Przodkami dzisiejszego teriera szkockiego były czworonogi zamieszkujące okolice Blackmounth w hrabstwie Perthshire i Moor w Rannoch. Pod koniec XIX w. tereny te odwiedził kapitan Mackie (myśliwy i znawca terierów), aby osobiście zobaczyć tamtejsze psy i wybrać okazy do swojej hodowli.

Spore zamieszanie istniało w nazewnictwie rasy – raz używano określenia highland terrier, innym razem brokenheired terrier czy diehard. Najczęściej jednak szkota nazywano aberdeen terrierem, ponieważ ten typ psa pochodził zazwyczaj z okolic miasta Aberdeen, leżącego w północno-wschodniej Szkocji.

Współczesna historia teriera szkockiego rozpoczęła się w 1879 r. Na wystawie w Londynie pokazano kilkanaście psów bardzo podobnych do dzisiejszych szkotów. Wśród nich były m.in. pies Tartan i suka Splinter II, które można odnaleźć w rodowodach wszystkich współczesnych przedstawicieli rasy. Pierwszy wzorzec z 1882 r., którego autorami byli sędzia J.B. Morrison i Thomas Grey, zamieścił w swojej książce „The Illustrated Book of the Dog” Vero Shaw.

Angielski Klub Teriera Szkockiego założono w 1883 r., a sześć lat później powstał klub rasy w Szkocji (aktywniejszy jest jednak do dziś ten pierwszy). Do najsłynniejszych szkotów należy zwycięzca wystawy Crufts z 1929 r. Heather Necessity.

Pierwsze teriery szkockie rzadko miały czarne umaszczenie, znacznie popularniejsze były wówczas psy pręgowane. Wśród miłośników rasy znalazło się wiele znanych osobistości takich jak królowa Wiktoria, Humphrey Bogart, Bette Davis, Ronald Reagan, Theodore Roosevelt, George W. Bush czy Liza Minnelli. Podobizna szkota widnieje też (wraz z westie) na etykiecie whisky Black & White.

Terier szkocki w Polsce

W Polsce teriery szkockie pojawiły się już w latach 20. XX w. Po II wojnie światowej hodowali je m.in. inż. Zbigniew Biernacki (hodowla Royal) i dr Danuta Hryniewicz (Kordegarda). Lata 60. i 70. XX w. to okres spadku popularności rasy. Ponowny rozwój nastąpił na przełomie lat 80. i 90. XX w.

Wzorzec rasy terier szkocki

Terier szkocki – grupa III FCI, sekcja 2, nr wzorca 73

• Kraj pochodzenia: Wielka Brytania
• Wielkość: wysokość 24,4-28 cm w kłębie;
• Waga: 8,6-10,4 kg
• Szata: włos okrywowy szorstki, gęsty i twardy (druciany); podszerstek krótki, gęsty i miękki
• Maść: czarna, pszeniczna lub pręgowana w każdym z tych kolorów
• Dojrzałość: 1,5 roku – 2 lata
• Długość życia: 12-14 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: średnia
• Koszty utrzymania: od 200 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: ok. 4500 zł

Ciekawostki o rasie terier szkocki

Terier szkocki nazywany jest rasą prezydencką, ponieważ to ulubieniec głów różnych państw. Teriera szkockiego miał m.in. prezydent Lech Kaczyński i prezydent Stanów Zjednoczonych George W. Bush.