OWCZAREK ŚRODKOWOAZJATYCKI

Charakter rasy owczarek środkowoazjatycki

Owczarek środkowoazjatycki, zwany też ałabajem lub wołkodawem (czyli dławicielem wilków), to potężnie zbudowany molos w typie górskim. Obdarzony silnym charakterem, dużą inteligencją i instynktem terytorialnym pies wymaga wyjątkowo doświadczonego opiekuna. Nieprawidłowo traktowany potrafi być niezwykle niebezpieczny.

Owczarek środkowoazjatycki to doskonały stróż i obrońca. Psy tej rasy nie są zbyt szczekliwe – potencjalnych włamywaczy odstraszają przede wszystkim pokaźnymi rozmiarami i ogromną siłą. Wobec wchodzących na ich teren nieproszonych gości mogą zareagować agresją i nie spoczną, póki nie pozbędą się intruza. Nieprawidłowo wychowane, niezsocjalizowane psy bywają także wyjątkowo nieufne wobec obcych osób – nawet mijani na spacerze ludzie mogą być uważani za zagrożenie, przed którym trzeba bronić opiekuna. Właściwe szkolenie może jednak sprawić, że owczarek środkowoazjatycki z radością będzie witał znane sobie osoby.

Wobec własnego stada owczarek środkowoazjatycki jest bardzo czuły i opiekuńczy. Kocha „swoje” dzieci i czuje się za nie odpowiedzialny. Jednak ze względu na pokaźne rozmiary, psa tej rasy nie należy zostawiać z dziećmi bez nadzoru. Bezkonfliktowo układa się także życie azjaty z innymi domowymi zwierzętami. Do jego grupy rodzinnej należeć będą nie tylko ludzcy domownicy, ale także psy, a nawet żyjące w domu koty. Gdy któremukolwiek z nich zagrażać będzie niebezpieczeństwo, owczarek środkowoazjatycki ruszy mu z pomocą bez chwili wahania.

Jak typowy molos, owczarek środkowoazjatycki nie jest zbyt aktywnym psem. Najchętniej będzie spędzał dnie leżąc na posesji, obserwując otoczenie lub nieśpiesznie spacerując. Psy tej rasy potrzebują jednak częstych spacerów poza swój teren – najlepiej z dala od miejskiego zgiełku i tłumów ludzi.

Umiejętności

Owczarki środkowoazjatyckie w swojej ojczyźnie do dziś pilnują pasących się stad. To nieocenieni stróże obejść zagrożonych atakiem drapieżników – wilków czy niedźwiedzi. Ałabaj na straży jest jak sfinks – nie do ruszenia. Rzadko zdarza się pogoda, która zagoni je do budy. Strzeżone przez owczarka środkowoazjatyckiego terytorium to miejsce święte. Zazwyczaj wybiera sobie jakiś punkt, z którego spokojnie, jakby zamyślony, obserwuje otoczenie. Tak na wszelki wypadek, gdyby pojawił się intruz. Kiedy na terenie znajdzie się potencjalny wróg, CAO zamienia się w wojownika. Nie spocznie, dopóki istnieje zagrożenie naruszenia bezpieczeństwa terenu. Sytuacja zmienia się, gdy intruz „poda tyły”. Według azjaty nie ma potrzeby gonić intruza, gdy ten się wycofuje.

Obecnie owczarek środkowoazjatycki pełni rolę przede wszystkim psa stróżującego. Jego samodzielna natura i niewielka chęć do wykonywania jakichkolwiek komend sprawia, że pies tej rasy nie odnajdzie się w żadnych sportach kynologicznych.

Szkolenie i wychowanie

Owczarek środkowoazjatycki to pies, który bez odpowiedniego szkolenia i socjalizacji może stanowić duże niebezpieczeństwo nie tylko dla otoczenia, ale także opiekunów. Nieodpowiednio traktowany, szkolony z użyciem przemocy może zacząć bronić się przed człowiekiem, nie tylko stawiając mu opór, ale także zachowując agresywnie. Od psa tej rasy nie należy wymagać ślepego posłuszeństwa – wyhodowany do samodzielnej pracy owczarek środkowoazjatycki będzie czerpał radość z chwil spędzonych ze swoim opiekunem, jednak zbyt wysokie wymagania mogą sprawić, że będzie unikał kontaktów z musztrującą go osobą.

Trzymany wyłącznie na posesji owczarek środkowoazjatycki nie będzie nieszczęśliwy, pod warunkiem zapewnienia mu dużej przestrzeni i częstych kontaktów z opiekunem. Jednak pozbawiony kontaktu ze światem zewnętrznym azjata może zacząć przejawiać agresję do obcych osób i zachowywać się nieprzewidywalnie w sytuacji, gdy musimy zabrać go poza teren (na przykład do weterynarza). Dlatego każdy psiak tej rasy powinien od małego wychodzić na spacery, poznawać ludzi, inne psy i oswajać się z otoczeniem. Spacery poza teren mogą być także doskonałą chwilą relaksu między godzinami spędzonymi na stróżowaniu.

Pozostawiony sam sobie na pastwisku owczarek środkowoazjatycki nie raz musiał sam zadbać o swoje żywienie. Dlatego u psów tej rasy rozwinął się silny instynkt łowiecki. Z tego względu owczarek środkowoazjatycki nie powinien być puszczany luzem na spacerach.

Dla kogo ta rasa

Owczarek środkowoazjatycki nie jest łatwym psem. Potrzebuje doświadczonych, konsekwentnych opiekunów obdarzonych doskonałym wyczuciem i wrażliwością. Pies tej rasy z pewnością nie odnajdzie się w ciasnym mieszkaniu i nie będzie czuł się dobrze w mieście. Owczarek środkowoazjatycki nie jest także polecany osobom, którzy prowadzą bardzo towarzyski tryb życia i są często odwiedzani przez gości.

Wady i zalety rasy owczarek środkowoazjatycki

Owczarek środkowoazjatycki – jaki jest? Poznaj jego wady i zalety!

Wady

• niezależny
• wymaga starannej socjalizacji
• wymaga doświadczonego przewodnika
• potrafi zachować się agresywnie wobec obcych ludzi
• nie nadaje się do trzymania w mieszkaniu

Zalety

• bardzo lojalny i oddany rodzinie
• czuły i opiekuńczy wobec członków stada
• prawidłowo ułożony jest wspaniałym towarzyszem rodziny
• doskonały stróż, nie wymaga szkolenia w tym kierunku
• nie wymaga dużo ruchu i zajęcia
• łatwy w pielęgnacji

Zdrowie rasy owczarek środkowoazjatycki

Owczarki środkowoazjatyckie to generalnie psy bardzo zdrowe i odporne. W naszym klimacie mogą przebywać w ogrodzie niemal przez cały rok. Owczarek środkowoazjatycki nie jest jednak zbyt odporny na upały – będzie potrzebował zacienionego schronienia i stałego dostępu do wody. Również skrajne mrozy mogą mu zaszkodzić, dlatego warto przygotować dla niego ciepłą budę lub wejście do garażu na czas zimy.

Owczarek środkowoazjatycki nie jest podatny na choroby i urazy. Ze względu na duże rozmiary zdarzyć się jednak może dysplazja stawów łokciowych i biodrowych, osteochondroza i problemy z kręgosłupem. Psy tej rasy narażone są także na skręt żołądka.

Żywienie

Do żywienia azjaty należy przykładać odpowiednio dużą wagę, zwłaszcza w początkowej fazie rozwoju. Psy tej rasy bardzo dobrze wykorzystują pokarm i nie należy ich przekarmiać. Nadwaga może prowadzić do problemów, takich jak trudności w poruszaniu się, zapadnięty grzbiet czy problemy ze stawami. Dlatego azjata przez całe swoje życie powinien być szczupły.

Owczarek środkowoazjatycki mieszkający na dworze potrzebuje wysokiej jakości pokarmu. W żywieniu psów tej rasy sprawdza się najlepiej dieta BARF. Mięso musi być jednak uzupełnione o niezbędne suplementy i substancje chroniące stawy (glukozamina, chondroityna). Dzienna porcja jedzenia powinna być podzielona na dwa posiłki, co pozwoli zmniejszyć ryzyko śmiertelnego skrętu żołądka.

Pielęgnacja

Pielęgnacja ałabaja, szczególnie osobników krótkowłosych, nie nastręcza kłopotów. Wystarczy wyszczotkować go raz na jakiś czas (np. raz na tydzień-dwa), choć warto robić to częściej w okresie linienia. Kąpiemy psa jedynie w razie potrzeby. Jeśli nasz CAO nie ma możliwości chodzenia po twardszym podłożu, należy sprawdzać co jakiś czas stan jego pazurów i w razie potrzeby je skrócić.

Pamiętajmy o tym, aby do zabiegów pielęgnacyjnych przyzwyczajać psa od szczeniaka. Jeśli to zaniedbamy, możemy potem mieć poważny problem, aby nakłonić do nich dorosłego, silnego psa. Zabiegi pielęgnacyjne są istotne nie tylko dla zdrowia czworonoga, ale też są jednym ze sposobów budowania relacji. Pies powinien się im podporządkować, ale równocześnie warto budować miłe skojarzenia (szczególnie z czesaniem) tak, aby nie była to tylko przykra konieczność, lecz chwile przyjemne zarówno dla człowieka, jak i psa.

Akcesoria

Do pielęgnacji azjaty przydadzą się dwie szczotki – jedna z włosia lub luźno rozstawionych metalowych zębów, służąca do szczotkowania, a druga z metalowych drucików bez kulek, do rozczesywania gęstego podszerstka. Owczarek środkowoazjatycki powinien być wyprowadzany na szerokiej, solidnej obroży i wytrzymałej, tradycyjnej smyczy. Psy trzymane na podwórku muszą mieć zapewniony dostęp do schronienia przed mrozem i upałem. Nie poleca się trzymać ich w kojcu – izolowany od ludzi pies może stać się wobec nich agresywny.

Historia rasy owczarek środkowoazjatycki

Tysiące lat temu, wśród pastwisk Uzbekistanu, Turkmenii i Tadżykistanu, na drodze naturalnej selekcji wykształciła się rasa uważana za jedną z najstarszych – owczarek środkowoazjatycki. Ten potężny stróż stad pracował w pogodę i niepogodę, na równinach i w międzygórskich dolinach, niezłomny i zrównoważony, zawsze gotowy do obrony swojego stada. Był także wykorzystywany do polowań na dużą zwierzynę i brał udział w walkach psów. Uważa się, że owczarek środkowoazjatycki pochodzi od dawnych mastifów azjatyckich i jest spokrewniony z mastifem tybetańskim.

Przez stulecia hodowli jedynym kryterium selekcji w rasie owczarek środkowoazjatycki stanowiła użytkowość. Hodowcy kojarzyli psy dobierając najsilniejsze i najodważniejsze osobniki. Świadoma hodowla tej rasy rozpoczęła się w latach 30. XX wieku, gdy potężny owczarek środkowoazjatycki został zauważony przez milicję i wojsko. Rasa ta została uznana przez FCI w 1983 roku. Niemal w każdym rodowodzie znaleźć można psiego „aborygena”, czyli psa wpisanego do księgi wstępnej, często zabranego bezpośrednio ze stepów i górskich pastwisk.

Owczarek środkowoazjatycki w Polsce

Ze względu na swoją naturę, ałabaje stają się coraz popularniejsze wśród polskich hodowców. Pierwsze trafiły do Polski na przełomie lat 80. i 90. XX w., ale prawdziwy szał na tę rasę wybuchł w drugiej połowie lat 90. Obecnie rasa ma już ugruntowaną pozycję w naszym kraju.

Wzorzec rasy owczarek środkowoazjatycki

Owczarek środkowoazjatycki – grupa II FCI, sekcja 2.2, nr wzorca 335

• Pochodzenie: Rosja, obszar Azji Środkowej
• Charakter: pewny siebie, zrównoważony, dumny i niezależny; psy te są bardzo odważne, charakteryzują się dużą zdolnością do pracy, wytrzymałością i naturalnym instynktem terytorialnym
• Wielkość: psy – nie mniej jak 70 cm; suki – nie mniej jak 65 cm
• Waga: psy – nie mniej jak 50 kg; suki – nie mniej jak 40 kg
• Szata: gęsta, twarda, prosta, z obfitym podszerstkiem; na głowie i przednich stronach nóg krótka i gęsta; na kłębie włos często dłuższy; włos okrywowy może być krótki lub dłuższy, w zależności od jego długości wyróżnia się dwie odmiany: o włosie krótkim (3-5 cm), jednakowym na całym ciele, i o włosie dłuższym (7-10 cm), tworzącym kryzę, pióra za uszami, na ogonie i tylnych stronach kończyn przednich, oraz portki
• Maść: dowolna, z wyjątkiem genetycznie błękitnej lub czekoladowej we wszelkich kombinacjach oraz płaszczowej (czarno rudej)
• Długość życia: 12-15 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: duża
• Koszty utrzymania: od 300 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: 3000-4000 zł

Ciekawostki o rasie owczarek środkowoazjatycki

W ojczyźnie rasy samce wykorzystywano także do tradycyjnych walk psów. Należy podkreślić, że w tych walkach psy nie walczyły na śmierć i życie, lecz do momentu uzyskania przewagi jednego z przeciwników. Zwycięzcy „zapaśnicy” byli często podziwiani i hołubieni, co w praktyce oznaczało, że podawano im najlepszy pokarm.