HAWAŃCZYK

Charakter rasy hawańczyk

Hawańczyki to psy niezwykle wesołe, przyjacielskie, bystre i skore do zabawy. Mocno przywiązują się do właścicieli i kiedy ci są w domu, bezustannie im towarzyszą i wymagają od nich zainteresowania, a w szczególności pieszczot. Kiedy właściciel odpoczywa, one też odpoczywają, kiedy jest czas na aktywność, bawią się.

Bardzo lubią dzieci i są niestrudzone w zabawach z nimi. Wobec obcych osób zazwyczaj są otwarte i przyjazne, choć zdarzają się zwierzaki bardziej nieśmiałe. Mogą zasygnalizować szczekaniem pojawienie się intruza, ale gości witają przyjaźnie. Jako pozbawione agresji zarówno w stosunku do ludzi, jak i pobratymców bez problemu zaakceptują w domu inne zwierzęta.

Hawańczyk to doskonały towarzysz na spokojne spacery. Nie można jednak wymagać od tak małego psa o stosunkowo krótkich łapach na przykład towarzyszenia w wielokilometrowych wycieczkach rowerowych (chyba że w koszyku lub przyczepce) czy w jeździe konnej.

Umiejętności

Hawańczyk to typowy pies do towarzystwa.  Ze względu na chęć współpracy z opiekunem, pies rasy hawańczyk sprawdzi się bardzo dobrze w sportach takich jak agility czy flyball, a także jako pies terapeuta. Niektóre hawańczyki pracują jako asystenci osób niesłyszących.

Szkolenie i wychowanie

Pełen temperamentu i inteligentny hawańczyk uczy się szybko i chętnie. Szkolenie połączone z nagradzaniem traktuje jak zabawę, co sprawia, że nie nastręcza mu ono trudności. Nie bez powodu hawańczyki były kiedyś wykorzystywane w cyrkach. Lubią się popisywać sztuczkami i nierzadko wykonują je same bez komendy, aby zwrócić na siebie uwagę.

Mimo swoich małych rozmiarów, hawańczyk potrzebuje starannej socjalizacji. Szczególnie ważne są odpowiednie kontakty z dużymi, dorosłymi psami, których tak drobny psiak może zacząć się obawiać, jeśli nie zostanie przyzwyczajony do ich obecności. Hawańczyk potrzebuje także, jak każdy inny pies, konsekwencji w wychowaniu.

Dla kogo ta rasa

Charakter i łatwość szkolenia powodują, że można polecić hawańczyka osobom, dla których będzie to pierwszy pies w życiu. Nadaje się on zarówno dla rodzin z dziećmi, par bezdzietnych, jak i osób samotnych. Wiek i siła fizyczna przyszłego właściciela nie mają znaczenia. Jest tylko jeden wymóg: aktywność, gdyż hawańczyk przepada za spacerami i zabawami.

Hawańczyki mogą zamieszkać i w bloku, i w domu z ogródkiem, ale oczywiście muszą nocować pod dachem, a nie w kojcu w ogrodzie. Dobrze znoszą pozostawianie ich samych w mieszkaniu. Jako rasa mało hałaśliwa nie wywołują konfliktów z sąsiadami. A jeśli zapewnimy im zabawki czy gryzaki, nie zdemolują mieszkania.

Wady i zalety rasy hawańczyk

Hawańczyk – jaki jest? Poznaj jego wady i zalety!

Wady

• wymaga czasochłonnej pielęgnacji
• tak bardzo wymaga uwagi właściciela, że może stać się natarczywy

Zalety

• jest rasą długowieczną
• dobrze dogaduje się z innymi psami
• bez problemu zaakceptuje koty i inne zwierzęta domowe
• nie szczeka zbyt dużo

Zdrowie rasy hawańczyk

Hawańczyk uchodzi za rasę zdrową i długowieczną. Niemniej zdarzają się choroby oczu (m.in. zaćma), serca oraz typowe dla ras miniaturowych wypadanie rzepek kolanowych. W Polsce nie są wymagane żadne badania dla tej rasy, ale odpowiedzialni hodowcy poddają swoje psy kontroli w kierunku tych chorób. Kupując szczenię, warto spytać, czy jego rodzice zostali przebadani pod tym kątem.

Żywienie

Hawańczyki nie należą do psów wybrednych, w związku z czym nie ma problemu z ich żywieniem. Jeśli jednak pozwolimy im na „marudzenie”, szybko to wykorzystają i zaczną wybierać tylko te lepsze – ich zdaniem – kąski. Dlatego najlepiej od szczeniaka przyzwyczaić hawańczyka do jedzenia pełnowartościowej, suchej (lub mokrej) karmy i nie ulegać namowom otoczenia, by regularnie urozmaicać posiłki smakołykami.

Wielu hodowców hawańczyków karmi je surową dietą BARF i bardzo to sobie chwali. Trzeba jednak pamiętać, że dieta domowa musi być odpowiednio zbilansowana i suplementowana.

Pielęgnacja

Jako pies długowłosy, hawańczyk wymaga dokładnego czesania przynajmniej dwa razy w tygodniu. O tym, jak często to robić w wypadku konkretnego psa, decyduje typ jego sierści. Im gęstsza, bardziej wełnista i kręcona, tym więcej właściciel będzie musiał poświęcić czasu swojemu pupilowi. Po każdej kąpieli psa należy dokładnie wysuszyć. Żeby włosy nie wchodziły do oczu, można je na co dzień spinać, a tych pod oczami lepiej nie strzyc zbyt krótko. Regularnej kontroli, zwłaszcza po kąpieli, wymagają uszy.

Na wystawach pokazuje się hawańczyki w naturalnej, niestrzyżonej szacie. Oczywiście pies musi być wykąpany i wyczesany. Podstrzyc można tylko włos na łapach i ewentualnie przy oczach. Pielęgnacja pupila wymaga kosmetyków, jednak z uwagi na niewielkie rozmiary pieska ich koszt nie jest wysoki. Jeśli hawańczyk nie uczestniczy w wystawach, można go ostrzyc.

Ze względu na typ szaty, hawańczyki są jedną z ras polecanych dla alergików. Jednak zawsze należy sprawdzić reakcję danej osoby na psa, ponieważ jest to sprawa bardzo indywidualna, zarówno jeśli chodzi o człowieka, jak i o zwierzę (nawet w obrębie jednej rasy zdarzają się psy bardziej i mniej uczulające).

Akcesoria

Hawańczyk to psiak o delikatnej budowie i powinien być prowadzony na spacerach w szelkach. Psiaka tej rasy należy prowadzić na tradycyjnej, lekkiej smyczy. Hawańczyk powinien mieć w domu zapewnione wygodne legowisko odpowiednich rozmiarów. Jeśli chcemy zabierać czworonoga na wycieczki czy do pracy, warto przyzwyczaić go do torby transportowej.

Historia rasy hawańczyk

Początki rasy hawańczyk datuje się na okres hiszpańskiego panowania na Kubie. Historię tych psów zgłębiła Zoila Portuendo, założycielka kubańskiego klubu hawańczyka. Według niej można mówić o dwóch rasach kubańskich biszonów.

Zaczęło się od nieistniejącego już blankito de la Havana („białasek z Hawany”), który pojawił się podczas hiszpańskiej kolonizacji wyspy w XVI i XVII w. Jego przodkami były biszony i inne małe psy przywożone przez kolonizatorów, kupców i piratów. Był to niewielki (1,5-3 kg) czworonóg o czysto białej, długiej, jedwabistej szacie.

Wiele takich psów wróciło potem z Hiszpanami do ojczyzny. Na Kubie nazywano je „maltańczykami”, Brytyjczycy obdarzyli je mianem „białych kubańczyków”, a na kontynencie europejskim przylgnęło do nich określenie: hawańczyk. Później znane były w Europie jako „hawańskie psy jedwabistowłose”.

Na początku XIX w. na Kubie osiadło wielu emigrantów z Europy. Przywieźli oni z sobą psy do towarzystwa, głównie małe pudle o różnych umaszczeniach. Krzyżowano je z blankito i w ten sposób zaczęła powstawać nowa rasa, której przedstawiciele byli nieco więksi i prezentowali szeroką gamę umaszczeń. Tak oto w XIX w. narodził się współczesny hawańczyk.

Stał się on popularnym towarzyszem bogatych Kubańczyków. Pod koniec XIX w. wybuchło na Kubie powstanie, a następnie morska wojna amerykańsko-hiszpańska, zakończona interwencją Stanów Zjednoczonych i zajęciem wyspy. Potem w Paryżu proklamowano niezależną republikę, którą mimo to nadal nadzorowały Stany Zjednoczone. Po I wojnie światowej Kuba stała się atrakcją turystyczną dla osób sławnych i bogatych.

Jednak trudności gospodarcze wywoływały coraz większe niepokoje społeczne, które doprowadziły do wybuchu rewolucji w 1959 r. i przejęcia władzy przez Fidela Castro. Przez wszystkie te lata wielu majętnych mieszkańców opuściło wyspę. Zostawiali oni psy pod opieką przyjaciół czy zaufanych służących, nie podejrzewając, że nigdy więcej ich nie zobaczą.

Za jedną z osób najbardziej zasłużonych dla ocalenia rasy hawańczyk uważana jest Catalina Lasa (1875-1930) – kobieta nie tylko wielkiej urody (zwyciężczyni kilku konkursów piękności), ale też o silnej osobowości. Jedną z jej pasji była hodowla hawańczyków, które między innymi dzięki niej przetrwały lata chaosu.

FCI uznała hawańczyka w 1963. W 1979 r. powstał klub hawańczyka w Ameryce, gdzie od jakiegoś czasu hodowano rasę na bazie psów przywiezionych przez uciekinierów z Kuby. W 1987 r. FCI uznała kubańską federację kynologiczną, ale dopiero w 1991 r. powstał oficjalny kubański klub hawańczyka, który rok później został członkiem kubańskiej federacji kynologicznej. Zajął się on odbudową rasy na bazie kilkunastu ocalałych psów. W 1992 r. Kuba wydała znaczek z rasą. W 1996 r. hawańczyka uznał American Kennel Club.

Poza Europą rasa jest popularna w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie. W Europie największą popularnością cieszy się w Skandynawii, Niemczech i Holandii. Od początku lat 90. XX w. wzrasta popularność hawańczyka na Kubie, gdzie został uznany za rasę narodową.

Hawańczyk w Polsce

Do Polski pierwsze hawańczyki sprowadzono z Czech w 2002 r. Obecnie mamy ich około 200. W ostatnich dwóch latach pojawiło się wiele nowych hodowli. Zakup szczeniaka rasy hawańczyk nie powinien nastręczać trudności, choć trzeba się liczyć z koniecznością oczekiwania na niego.

Wzorzec rasy hawańczyk

Hawańczyk – grupa IX FCI, sekcja 1, nr wzorca 250

• Pochodzenie: zachodnia część basenu Morza Śródziemnego; kraj rozwoju rasy: Kuba
• Charakter: pies wesoły, bystry, żywy, lubiący zabawę, łagodny i miły wobec ludzi i innych zwierząt; czujny, potrafi ostrzegać przed intruzami
• Wielkość: 23-27 cm (tolerancja: 21-29 cm)
• Waga: psy ok. 6 kg, suki ok. 5 kg
• Szata: długa, miękka, prosta lub falista, może tworzyć loki; u dorosłego psa włos ma długość 12-18 cm; podszerstek wełnisty, słabo rozwinięty, czasem zupełnie go brak
• Maść: płowa w różnych odcieniach, z ciemnym nalotem lub bez niego, czarna, kolor hawana (brązoworudy kolor cygar), kolor tytoniu, rudawo-brązowa, także biała z łatami w wymienionych kolorach; maść czysto biała jest rzadka
• Długość życia: 14-15 lat
• Odporność/podatność na choroby: bardzo odporny; zdarzają się problemy z oczami (PRA, zaćma), sercem i rzepkami kolanowymi
• Koszty utrzymania: od 200 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: ok. 5000 zł

Ciekawostki o rasie hawańczyk

Hawańczyk należy do rodziny biszonów, jest blisko spokrewniony z bichonem frise, bolończykiem, cotonem de Tulear, lwim pieskiem i maltańczykiem. Przodkiem ich wszystkich był między innymi barbet, od którego wywodzą się też pudle.

Małe, długowłose psy znane były w basenie Morza Śródziemnego już w starożytności. Dowodzi tego choćby znaleziona w okolicach Kairu figurka przedstawiająca takiego czworonoga (600-300 p.n.e.). Przez wieki podobne czworonogi rozpowszechniły się wśród ludzi bogatych i stały się ulubionymi towarzyszami dobrze urodzonych dam. Wiele wizerunków tych zwierząt pochodzi z XV-XVII w.