CZARNY TERIER

Charakter rasy czarny terier

Wbrew nazwie czernysz nie jest typowym terierem i nie należy się po nim spodziewać zachowań charakterystycznych dla tych psów. Usposobieniem bardziej przypomina molosy. To pies zrównoważony, pewny siebie i opanowany. Świetnie wyczuwa ludzkie intencje, doskonale zapamiętuje zarówno przyjaciół, jak i wrogów. Właściciele mówią o nim, że potrafi kochać całym sercem i równie mocno się uprzedzić, jeśli ma ku temu powody.

Bardzo przywiązany do opiekuna nie nadaje się na psa podwórzowego. Może oczywiście spędzać czas w ogrodzie, ale z nieograniczonym dostępem do domu. Odizolowanie w kojcu go unieszczęśliwi.

Czarny terier znacznie większą wagę przywiązuje do ochrony osób niż miejsca. Rzadko szczeka i zwykle nie zwraca uwagi na przechodniów, co nie oznacza, że pozwoli obcym wejść na swój teren pod nieobecność właściciela. Zawsze stara się najpierw odstraszyć intruza, zębów używa w ostateczności.

Pomimo silnego charakteru nie ma skłonności do dominacji i nie próbuje wykorzystać swojej przewagi nad właścicielem. Dobrze dogaduje się z dziećmi, jest uważny i tolerancyjny, ale ze względu na jego rozmiary nie powinno się zostawiać ich razem bez kontroli. Mimo tych wszystkich zalet trzeba dbać o to, aby szczenięta tej rasy trafiały w odpowiedzialne ręce – źle wychowane i nieodpowiednio traktowane mogą wyrosnąć na zwierzaki kłopotliwe dla otoczenia.

Czernysz zaakceptuje inne psy i zwierzęta domowe. Prawidłowo wychowany nie będzie zaczepiał obcych czworonogów, ale jeśli zostanie przez nie zaatakowany, może być groźny.

Przedstawiciel tej rasy potrzebuje sporo ruchu, jednak nie wymaga intensywnych treningów. Wystarczą mu długie spacery połączone z zabawą i szkoleniem.

Umiejętności

Pierwotnym zadaniem czarnego teriera była służba wartownicza. Obecnie jest głównie psem do towarzystwa. Sporadycznie bywa wykorzystywany przez służby graniczne, a także jako pies tropiący i ratowniczy. Niektóre zwierzaki tej rasy sprawdzają się w dogoterapii. Czernysz poradzi sobie na zawodach PT (pies towarzyszący) i obedience; można uprawiać z nim agility, flyball czy dogtrekking.

Szkolenie i wychowanie

Czarny terier jest inteligentny i spostrzegawczy. Lubi pracować z właścicielem, uczy się chętnie i łatwo zapamiętuje polecenia. Bywa jednak uparty, dlatego w czasie nauki ważna jest motywacja i urozmaicone ćwiczenia. Nie warto wiele razy powtarzać tego samego zadania, bo pies się znudzi i odmówi współpracy.

Nie należy też do niczego go zmuszać, jedynie nagrody i pochwały przyniosą pożądane efekty. Czernysz może brać udział w szkoleniu obronnym, jeśli prowadzi je sprawdzony i doświadczony pozorant.

Szczeniąt nie wolno traktować oschle i ostro, ale nie powinno się też pozwalać im na wszystko. Wymagają konsekwencji połączonej z łagodnością i serdecznością. Ważna jest prawidłowa socjalizacja – maluch musi poznawać nowe zjawiska, miejsca, ludzi oraz inne zwierzęta. Przydatne są zajęcia w psim przedszkolu.

Dla kogo ta rasa

Czarny terier nie nadaje się dla każdego. Wymaga cierpliwego, odpowiedzialnego i dysponującego czasem właściciela, który ma doświadczenie w wychowywaniu dużych psów. Potrzebuje również pracochłonnej i systematycznej pielęgnacji, o czym osoby decydujące się na niego niestety nie zawsze pamiętają.

Wady i zalety rasy czarny terier

Wady

• wymaga systematycznej i pracochłonnej pielęgnacji
• kosztowny w utrzymaniu

Zalety

• wymaga systematycznej i pracochłonnej pielęgnacji
• kosztowny w utrzymaniu
• przywiązany do rodziny
• dobry obrońca
• mało hałaśliwy
• inteligentny, chętnie się uczy
• tolerancyjny wobec dzieci z własnej rodziny
• akceptuje inne psy i zwierzęta domowe
• chętnie się podporządkowuje właścicielowi

Zdrowie rasy czarny terier

Czarne teriery miewają skłonności do dysplazji stawów biodrowych oraz rozszerzenia i skrętu żołądka. U rosnących szczeniąt niekiedy pojawiają się: enostoza, czyli młodzieńcze zapalenie kości, gnilec (dotyka zwierzęta w wieku 2-8 miesięcy) i krzywica spowodowana niedoborem witaminy D3.

Mogą się zdarzyć wady ustawienia powiek (ektropium – wywiniecie) i stany zapalne oczu spowodowane głównie drażnieniem ich przez długie włosy. Czasem przytrafiają się infekcje grzybicze w okolicach brody, wąsów i grzywki – ich przyczyną najczęściej jest nieprawidłowa pielęgnacja. Czernysz wykazuje tez skłonności do kamicy moczowej i sporadycznie do chorób serca oraz alergii.

Pies tej rasy jest odporny na niskie temperatury. Znacznie gorzej znosi upały, dlatego latem trzeba go chronić przed zbyt dużym nasłonecznieniem i pamiętać o stałym dostępie do wody.

Żywienie

Pies tej rasy potrzebuje doskonale zbilansowanego pożywienia o średniej zawartości białka. Wielu hodowców stosuje przeznaczone dla dużych lub olbrzymich ras gotowe karmy renomowanych firm z substancjami chroniącymi stawy (glukozaminą i chondroityną). Można również przygotowywać posiłki samodzielnie, pamiętając o dodaniu odpowiednich preparatów wapniowo-witaminowych – najlepiej po konsultacji z lekarzem weterynarii.

Ponieważ czernysze mają dość wrażliwy przewód pokarmowy, warto zdecydować się na jeden sposób karmienia. Nie zaleca się wymiennego podawania jedzenia gotowego z domowym. Suchą karmę można natomiast urozmaicić białym serem, warzywami, owocami, kefirem lub jogurtem. Niektórzy właściciele z powodzeniem stosują dietę BARF (naturalne surowe pożywienie).

Szczenięta tej rasy wymagają szczególnie starannego żywienia. Trzeba tez pamiętać, aby ich nie przekarmiać – powinny być szczupłe i rosnąć powoli. Dzienną porcję trzeba podzielić co najmniej na dwa posiłki i zapewnić psu odpoczynek po jedzeniu.

Pielęgnacja

Czarny terier wymaga systematycznej i fachowej pielęgnacji – czesania i odpowiedniego strzyżenia. Chociaż nie linieje sezonowo, to jego sierść cały czas ulega wymianie. Zwykle przebiega to niezauważalnie dla właściciela, ale psa trzeba regularnie czesać, aby zapobiec tworzeniu się kołtunów. Do zabiegu przyzwyczajamy już małe szczenięta, kiedy ich sierść nie wymaga jeszcze intensywnej pielęgnacji.

Ostateczny kształt szata czernysza osiąga, gdy pies ma 18-20 miesięcy, i do tego czasu należy wyczesywać go nawet trzy razy w tygodniu. Potem robimy to w zależności od rodzaju i jakości sierści, np. raz na tydzień.

Pamiętajmy, aby rozczesywać włosy dokładnie od samej skóry, zgodnie z kierunkiem ich wzrostu, odgarniając je partiami – najlepiej rzadkim metalowym grzebieniem z tępo zakończonymi zębami i szczotką pudlówką. Można również używać preparatów ułatwiających rozczesywanie i zapobiegających filcowaniu się sierści.

Po każdym spacerze trzeba pamiętać o usunięciu z okrywy włosowej zanieczyszczeń, np. nasion, rzepów czy patyków.

Czernysza kąpiemy w miarę potrzeby (np. raz w miesiącu) w szamponach dla psów szorstkowłosych i podkreślających czarne umaszczenie. Jeśli szata nie jest w najlepszej kondycji, można zastosować odżywkę, np. proteinową, lub balsam o właściwościach usztywniających. Po kąpieli sierść lekko podsuszamy suszarka, rozgarniając ja palcami. Dopiero później dokładnie suszymy psa, jednocześnie rozczesując włosy szczotka pudlówką we wszystkich kierunkach – nie należy czesać mokrego psa, bo spowoduje to rozprostowanie sierści.

Jeśli jest ciepło i nie przygotowujemy pupila do wystawy, możemy pozwolić mu samemu wyschnąć. Psa niewystawowego wystarczy strzyc co 3-6 miesięcy.

Duże, opadające i obficie owłosione uszy są podatne na infekcje, dlatego ważna jest ich prawidłowa pielęgnacja. Sierść na ich zewnętrznej i wewnętrznej stronie musi być zawsze krótko przycięta. Włoski rosnące w środku małżowiny trzeba regularnie wyskubywać palcami lub zaciskowymi szczypcami chirurgicznymi (peanami).

Aby grzywka nie drażniła oczu, można związać długie włosy w kucyk lub zapleść je w warkoczyk. Trzeba też pamiętać o usuwaniu kamienia nazębnego i przycinaniu pazurów. Pielęgnacji wymagają również broda i wąsy, które – jeśli pies dostaje domowe jedzenie – trzeba starannie umyć, wysuszyć i rozczesać po każdym posiłku. W wypadku żywienia suchą karmą powinno się to robić przynajmniej dwa razy w tygodniu.

Przygotowanie czarnego teriera do wystawy zależy od rodzaju i kondycji sierści. Ponieważ wymaga dużej wprawy i dobrej znajomości budowy psa, lepiej powierzyć to zadanie specjaliście. Czworonogi o wzorcowym sztywnym włosie można kąpać i strzyc nawet na tydzień przed pokazem (dzień wcześniej myje się jedynie brodę i łapy). Natomiast psy o bardziej miękkiej sierści przygotowuje się dzień przed wystawą. Do kąpieli dodatkowo można użyć pianki zwiększającej objętość sierści i środków, które ją nabłyszczą.

Po dokładnym wysuszeniu psa strzyże się według obowiązującego wzorca. Wszystkie przejścia między włosem krótszym i dłuższym powinny być płynne i sprawiać naturalne wrażenie. Maszynką skraca się sierść na szyi od podstawy ucha do rękojeści mostka na długość 1-3 mm. Tej samej długości włosy pozostawia się na pośladkach i tylnej stronie ud aż do pięt, na czole od brwi do krawędzi ucha i na uchu do 2/3 długości. Nożyczkami (zwykłymi i degażówkami) przycina się włosy na szyi na długość 1,5-3 cm, formując grzywę. Na grzbiecie i bokach tułowia sierść powinna mieć 3-5cm.

Długie włosy zostawia się na brodzie, wąsach, grzywce, kończynach, na dole klatki piersiowej i linii brzucha (tzw. sukienka). Ogon można ostrzyc równo z każdej strony lub pozostawić na jego spodniej stronie tzw. chorągiewkę.

Akcesoria

Na spacery najlepiej wyprowadzać go w mocnej, skórzanej obroży (niektórzy właściciele stosują również szelki) i na długiej lince lub automatycznej smyczy. U starszych szczeniąt i młodych psów dobrze się sprawdza halti (obroża uzdowa).

Odpowiednie zabawki dla czernysza to lateksowe lub pluszowe maskotki, bawełniane sznury, piłki, naturalne gryzaki (wędzone uszy, żwacze wołowe). Warto również przyzwyczaić zwierzaka do metalowej lub materiałowej klatki, która przyda się podczas wystaw i wyjazdów. Czarnego teriera najlepiej wystawiać na ringówce w kolorze umaszczenia lub w ozdobnym łańcuszku.

Historia rasy czarny terier

Czarny terier jest młodą rasą – liczy sobie około 60 lat. Uważa się go za największe osiągnięcie rosyjskiej kynologii – udane połączenie charakteru psa użytkowego z efektownym wyglądem.

W latach 20. XX w. w byłym Związku Radzieckim tworzono szkoły wojskowe, przy których powstawały hodowle i centra szkolenia psów. Najczęściej wykorzystywano w nich owczarki niemieckie, szkockie, rottweilery, sznaucery olbrzymy, dobermany, airedale terriery, a nawet nowofundlandy.

Od 1924 r. przy powstałej pod Moskwą Centralnej Szkole Psów Wojskowych i Służbowych zaczęła działać hodowla Krasnaja Zwiezda, której zadaniem było m.in. szkolenie czworonogów na potrzeby armii. Niestety podczas II wojny światowej większość psów wojskowych (nawet owczarków niemieckich) nie sprawdziła się w surowym klimacie. Z kolei rodzime rasy (owczarki kaukaskie, środkowoazjatyckie czy południoworosyjskie jużaki), które próbowano szkolić, były zbyt niezależne i nieprzewidywalne.

Po wojnie rosyjscy kynolodzy postanowili wyhodować rasę, która dorównałaby wszechstronnością i łatwością uczenia się owczarkowi niemieckiemu, a jednocześnie dobrze znosiła trudne warunki atmosferyczne. W Krasnej Zwiezdzie rozpoczęto pracę hodowlaną pod kierunkiem gen. mjr. Miedwiediewa i profesora biologii Iljina. Po pierwszych nieudanych krzyżowaniach m.in. doga niemieckiego z owczarkiem niemieckim (dog moskiewski), nowofundlanda z owczarkiem kaukaskim i niemieckim (moskiewski wodołaz), zwrócono uwagę na sznaucery olbrzymy, airedale terriery i rottweilery.

Na ojca pierwszych szczeniąt wybrano sznaucera o imieniu Roy, którego kojarzono kolejno z sukami airedale terriera, rottweilera i moskiewskiego wodołaza, z czego powstały trzy grupy mieszańców. Potomstwo charakteryzowało się m.in. mocną budową, dobrą szatą, w większości czarnym umaszczeniem i odpowiednią psychiką.

Następnie wprowadzono do hodowli czwartą grupę mieszańców, których ojcami były rottweilery, a matkami m.in. suki moskiewskiego wodołaza i airedale terriera. Uzyskane psy były mało wyrównane w typie, dlatego dalej stosowano krycie w bliskim pokrewieństwie.

W 1955 r. opracowano pierwszy opis grupy rasowej, której nadano nazwę czarny terier. W miarę postępu prac hodowlanych kilkakrotnie go uaktualniano. W 1979 r. kynolodzy z Krasnej Zwiezdy opublikowali ostateczny wzorzec. W 1984 r. rasa została uznana przez FCI pod nazwą czarny terier rosyjski. Początkowo umieszczono go w III grupie (teriery). W 1994 r. przeniesiono go do – bliższej jego pochodzeniu – II grupy (pinczery, sznaucery, molosy). Niedawno powrócono również do pierwotnej nazwy – czarny terier.

W drugiej połowie lat 80. XX w. do Polski pierwsze psy tej rasy sprowadziła do hodowli z Runowa Zofia Szczepańska. Były to: Bojarin-Aga, Puma (należąca do państwa Salewiczów), Jermak-Żan, Kluska-Ikra, Arna-Murka.

Wzorzec rasy czarny terier

Czarny terier – grupa II FCI, sekcja 1.4, nr wzorca 327

• Kraj pochodzenia: Rosja
• Wielkość: wysokość w kłębie psów 66-72 cm, suk 64-70 cm
• Szata: szorstka, twarda, gęsta, falista; całe ciało pokrywa włos o długości 4-10 cm, na szyi i kłębie sierść tworzy grzywę; przednie kończyny do łokci i tylne do ud porasta twarda, długa sierść; na głowie długie włosy tworzą brwi, wąsy i brodę; podszerstek gęsty, miękki; wymagane odpowiednie strzyżenie
• Maść: czarna lub czarna z nieznaczną siwizną
• Dojrzałość: 3-4 lata
• Długość życia: 9-11 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: duża
• Koszty utrzymania: ok. 500 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: 4500-6000 zł

Ciekawostki o rasie czarny terier

Pies o imieniu Dymek (Dymitr Mogador Willa Taira), należący do Marty Kurpińskiej, był pierwszym czernyszem – certyfikowanym dogoterapeutą w Polsce. W Stanach Zjednoczonych w dogoterapii pracuje ponad 20 czernyszy. Co ciekawe, w Rosji nikt się tym nie zajmuje. Na pewno jednak nie każdy czernysz nadaje się na terapeutę.

Jako pies wartowniczy czarny terier miał być nieufny wobec obcych i faktycznie część przedstawicieli rasy ma tę cechę, ale wiele z nich jest bardzo otwartych – to zapewne dziedzictwo po nowofundlandzie.