Rasy psów nieuznane przez FCI, czyli jakie?

Kto decyduje o uznaniu ras?

Rasa to grupa osobników jednego gatunku (np. pies domowy, kot domowy) wykazująca wspólne cechy, takie jak wygląd i predyspozycje psychiczne, oraz mająca wspólne pochodzenie. Zwierzę rasowe to takie, które ma udokumentowane pochodzenie i którego rodzice byli tej samej rasy.

Katalogowaniem ras psów zajmuje się między innymi Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI). Organizacja ta zrzesza stowarzyszenia kynologiczne z całej Europy. Należy do niej między innymi Związek Kynologiczny w Polsce (ZKwP). FCI uznało dotychczas istnienie prawie 400 ras pochodzących z całego świata. Każda z nich ma wzorzec opisujący wyjątkowe cechy, które odróżniają daną rasę od innych.

Rasy wstępnie uznane przez FCI

Rasy nieuznane przez FCI podzielić można na rasy wstępnie uznane i te, którym daleko jeszcze do pełnej odrębności. Na liście ras wstępnie uznanych przez FCI znajduje się obecnie 12 ras. Mają one już nadany numer wzorca i znajdują się na liście ras psów. Zaliczają się do nich:

• anjing kintamani-bali,
• australian slumpy tail cattle dog,
• buldog kontynentalny,
• Cão de Gado Transmontano (owczarek portugalski)
• chodsky pes (owczarek czeski),
• gończy estoński,
• lancashire heeler,
• łajka jakucka,
• miniaturowy owczarek australijski,
• prazsky krysarik (ratler praski),
• segugio maremmano,
• terrier walencki.

Lista ras nieuznanych przez FCI

Ras nieuznanych przez FCI jest naprawdę wiele... i ciągle powstają nowe! Do najnowszych ras, które nie doczekają się prędko uznania przez światowe organizacje kynologiczne, należą między innymi cockapoo, maltipoo i inne chwilowo popularne mieszańce. Są one efektem łączenia różnych ras, zwykle małych i ozdobnych, z pudlami.

Istnieje jednak wiele ras, które od dawna spotkać można na ulicach, a które wciąż nie znajdują się w oficjalnym katalogu FCI. Na liście ras nieuznanych przez FCI znalazły się między innymi:

• akbash dog,
• amerykański pitbullterrier,
• amerykański terrier bezwłosy,
• bluetick coonhound,
• boerboel,
• buldog amerykański,
• catahoula leopard dog,
• dingo amerykański,
• kangal,
• koolie,
• moskiewski stróżujący,
• nieniecka łajka pasterska,
• polski spaniel myśliwski,
• silken windhound,
• yorkshire terrier biewer.

Powodów, dla których te rasy nie zostały uznane przez FCI, może być kilka. Może to być brak jednolitych cech w obrębie rasy, brak cech odróżniających je od innej podobnej rasy, nie w pełni udokumentowane pochodzenie psów lub zbyt krótki czas prowadzenia hodowli.

Niektóre rasy po prostu nie zostały zgłoszone do FCI. Rejestrowane są natomiast przez inne organizacje kynologiczne, działające na przykład na terenie Stanów Zjednoczonych lub Wielkiej Brytanii.

Jak powstają nowe rasy psów?

Formalną hodowlę rasy rozpoczyna zwykle jakiś pasjonat, który zbiera psy określonej grupy występujące na danym terenie. Większość istniejących współcześnie ras powstała w ten sposób, np. prawie każdy kraj ma swoje lokalne rasy owczarków. Rzadziej zdarza się, że rasa jest tworzona sztucznie, zwykle z inicjatywy jednego człowieka – w ten sposób powstał np. doberman. Kiedy rasa jest już w miarę liczna i ustabilizowana, jej miłośnicy zakładają klub, którego celem jest jej utrzymanie i popularyzacja w szerszych kręgach. 

Proces uznania rasy

Wszystko to są rasy psów nieuznane przez FCI. Żeby mogło się to zmienić, kraj, z którego pochodzą, musi złożyć wniosek o jej uznanie. Jeśli rasa pochodzi z kraju niebędącego członkiem FCI, wniosek może złożyć któryś kraj członkowski. Rasa musi być odpowiednio liczna i w miarę popularna. Jeśli spełnia te wymogi, zostaje wstępnie uznana. Ten okres próbny trwa minimum 10 lat. Przez ten czas psy mogą brać udział w wystawach organizowanych przez FCI, ale nie przysługuje im prawo do międzynarodowego championatu.

Następnym krokiem jest założenie księgi wstępnej. Tę czynność wykonuje się przy:

• tworzeniu nowej rasy;
• odtwarzaniu rzadkiej rasy;
• po rozpoczęciu formalnej hodowli jakiejś rasy, która wcześniej istniała w stanie naturalnym;
• po rozpoczęciu hodowli rasy dotychczas utrzymywanej w roli psów pracujących bez udokumentowanego pochodzenia.

Żeby zwierzę mogło zostać do niej wpisane, muszą je obejrzeć specjaliści, którzy ocenią, czy jego wygląd i zachowanie jest typowe dla danej rasy. O zwierzęciu wpisanym do księgi wstępnej nie można powiedzieć, że na pewno jest czysto rasowe, ale że wszystko na to wskazuje. Dopiero po upływie trzech pokoleń jego potomstwo uznaje się za rasowe.

współautorzy: Urszula Charytonik