SETER IRLANDZKI

Charakter rasy seter irlandzki

Seter irlandzki to urodzony optymista – wesoły, energiczny i pełen radości życia. Długo dojrzewa psychicznie i do późnej starości zachowuje młodzieńczą werwę. Wymaga bliskiego kontaktu z właścicielem. Nie powinno się go zostawiać samego na cały dzień ani izolować w kojcu. Źle wychowany, znudzony i niewybiegany może niszczyć rzeczy, stać się nadpobudliwy czy nieposłuszny.

Setery jako psy ruchliwe i skore do zabawy szybko znajdują wspólny język z dziećmi. W wypadku kilkuletnich maluchów trzeba jednak uważać, aby pies niechcący ich nie przewrócił. Przedstawiciele rasy seter irlandzki są przyjaźnie nastawieni do ludzi i na pewno nie sprawdzą się w roli psów stróżujących. Większość seterów toleruje małe zwierzęta domowe, jeśli od szczeniaka są przyzwyczajone do ich obecności. Na obce mogą jednak polować. Nie są agresywne wobec pobratymców.

Seter irlandzki ma silny instynkt myśliwski. Jeśli zainteresuje go ciekawy trop, to pobiegnie przed siebie, dlatego w mieście lepiej prowadzić go na smyczy. Luzem może biegać na łące, pod warunkiem że umie wracać na komendę.

W domu seter wydaje się mało absorbującym leniuchem. Choć większość czasu przesypia lub wyleguje się na kanapie, w rzeczywistości jest pełen energii i codziennie przez jedną lub dwie godziny musi się wybiegać. Chętnie też pływa i brodzi w szuwarach. Doskonale nadaje się na towarzysza rowerzysty lub biegacza, ale trzeba pamiętać, by zanim nie skończy piętnastu miesięcy, nie forsować go.

Umiejętności

Seter irlandzki został wyhodowany do polowania na bażanty, kuropatwy i kaczki. Natura obdarzyła go świetnym węchem, jest niezmordowany i metodyczny w pracy. Tropi zwierzynę górnym wiatrem, wystawia ją (tzw. stójka) i wypłasza na komendę myśliwego. Setery pracują w gęstych zaroślach, na łąkach, w wodzie i na bagnach. Układa się je także jako tropowce. Obecnie przedstawiciele tej rasy są głównie psami do towarzystwa. Można z nimi uprawiać agility, canicross czy dogtrekking. Niektóre sprawdzają się w dogoterapii.

Seter irlandzki to rasa podlegająca próbom pracy. Do uzyskania uprawnień hodowlanych wymagane jest zaliczenie prób polowych, sprawdzających wrodzoną pasję i instynkt myśliwski. Aby seter mógł występować w klasie użytkowej na wystawie lub ubiegać się o tytuł Międzynarodowego Championa Piękności (C.I.B.), musi uzyskać dyplom z konkursów wyżła wszechstronnego bądź wielostronnego.

Szkolenie i wychowanie

Setery irlandzkie są bystre. Wyhodowane do pracy z człowiekiem chętnie wykonują polecenia, ale wymagają konsekwencji, cierpliwości i pozytywnej motywacji ze strony wszystkich członków rodziny. Lekcje posłuszeństwa należy zacząć już ze szczeniakiem i skupić się na nauce przywołania. Seterów jako psów o wyczulonym węchu i wrażliwych na bodźce optyczne początkowo lepiej nie szkolić na łące czy w ruchliwych miejscach, w których łatwo o rozproszenia. Najlepiej organizować kilka krótkich sesji w ciągu dnia i nie powtarzać jednego ćwiczenia zbyt wiele razy.

Psom rasy seter irlandzki – jak wszystkim innym – trzeba umożliwić w szczenięctwie poznawanie innych czworonogów, ludzi, nowych miejsc i sytuacji, a oprócz tego należy przyzwyczaić je do dotyku obcych osób, pokazywania zębów, spokojnego chodzenia na smyczy przy lewej nodze i biegania wyciągniętym kłusem (psy wystawowe) oraz do zabiegów pielęgnacyjnych. Przed ukończeniem dziewięciu miesięcy szczenięta rasy seter irlandzki nie powinny chodzić po schodach i długo biegać podczas spacerów. Należy także unikać śliskich powierzchni czy intensywnych zabaw z pobratymcami.

Dla kogo ta rasa

Wady i zalety rasy seter irlandzki

Seter irlandzki – jaki jest? Poznaj jego wady i zalety!

Wady

• znudzony i niewybiegany może niszczyć rzeczy
• nieszkolony goni zwierzynę i oddala się na znaczną odległość
• wymaga regularnej pielęgnacji

Zalety

Zdrowie rasy seter irlandzki

Seterowi irlandzkiemu nie przeszkadzają deszcz i wilgoć. Dość dobrze znosi mrozy, ale nie może stale przebywać na zewnątrz. W śnieżne dni warto smarować mu łapy wazeliną oraz wycinać sierść między palcami i opuszkami, by lodowe kulki nie utrudniały mu poruszania się. Letnie upały nie męczą zdrowych psów, ale należy zapewnić im dostęp do wody i nie narażać na długie przebywanie w pełnym słońcu. Intensywne spacery najlepiej odbywać wcześnie rano lub późnym wieczorem.

Długie i dość ciężkie uszy seterów narażone są na infekcje bakteryjne i grzybicze, dlatego trzeba systematycznie sprawdzać ich stan, usuwać włosy rosnące wewnątrz małżowiny i obcinać sierść za nimi. U szczeniąt i psów spędzających dużo czasu w polu często dochodzi do zapalenia spojówek. Z kolei z uwagi na głęboką klatkę piersiową psy rasy seter irlandzki mają skłonności do rozszerzenia i skrętu żołądka.

Zdarza się dysplazja stawów biodrowych. W Polsce do uzyskania uprawnień hodowlanych wymagane jest prześwietlenie – dopuszczalne wyniki to A, B i C (psy z dysplazją C mogą być kojarzone tylko z tymi, które uzyskały wynik A). U psów rasy seter irlandzki czasem występują wady ustawienia powiek – ektropium (wywinięcie) i entropium (podwinięcie) oraz postępujący zanik siatkówki (PRA). Rzadko pojawia się CLAD (zespół zaburzonego przylegania leukocytów). W rasie seter irlandzki sporadycznie przytrafiają się niedoczynność tarczycy, padaczka, rozszerzenie przełyku, choroby nowotworowe i problemy kardiologiczne.

Żywienie

Młode, aktywne setery powinny dostawać pokarmy wysokoenergetyczne. Starszym i nie tak już ruchliwym wystarczą mniej kaloryczne posiłki. Można im podawać gotowe wysokogatunkowe karmy lub domowe posiłki uzupełnione preparatami wapniowo-witaminowymi. Wśród przedstawicieli rasy seter irlandzki zdarzają się niejadki, dlatego nie powinno się pozwalać szczeniakowi na żebranie przy stole czy grymaszenie przy jedzeniu (jeśli po 20 minutach miska nie zostanie opróżniona, chowamy ją aż do następnego posiłku).

Rosnącym seterom irlandzkim warto podawać substancje chroniące i wspomagające rozwój chrząstek stawowych. W okresie linienia można stosować suplementy poprawiające stan skóry i okrywy włosowej.

Pielęgnacja

Przedstawiciele tej rasy zwykle linieją późną wiosną, kiedy to intensywnie wypada podszerstek. Częstotliwość wymiany włosa okrywowego zależy natomiast od płci. Samce rasy seter irlandzki zwykle gubią niewielkie jego ilości, choć raz na jakiś czas zdarza się obfita wymiana szaty. Sukom włosy wypadają po każdej cieczce i po odchowaniu szczeniąt.

Zwykle wystarczy wyczesać setera raz w tygodniu metalowym grzebieniem oraz szczotką zwykłą lub druciano-włosianą. Włosy muszą być zawsze lekko zwilżone specjalnym preparatem lub wodą ze spryskiwacza. Do codziennego wyczesywania podszerstka w czasie linienia najlepiej użyć trymera hakowego.

Po każdym spacerze za miastem trzeba usunąć z sierści rzepy, patyki i kłosy traw, żeby nie powstały kołtuny. Jeśli się jednak pojawią, nie wycinamy ich, tylko delikatnie rozrywamy je palcami (są też specjalne preparaty) i rozczesujemy grzebieniem. Niektórzy właściciele – zwłaszcza wystawowych seterów irlandzkich – na spacery w polu zakładają im odpowiednie do pory roku ubranka, chroniące długą sierść przed zniszczeniem.

Setera irlandzkiego kąpiemy w miarę potrzeby w szamponach dla psów długowłosych o jedwabistej sierści lub intensyfikujących kolor. Można też używać kosmetyków hipoalergicznych czy z biosiarką. Po kąpieli warto nałożyć odpowiednią odżywkę.

Przed wystawą degażówkami strzyżemy sierść na uszach i szyi do wysokości mostka (najlepiej tydzień przed pokazem, aby zdążyła nieco odrosnąć). Przycinamy włosy na końcu ogona, wyrównujemy pióro i sierść na brzuchu, a stopom nadajemy zaokrąglony kształt. Degażówkami skraca się też sierść na śródstopiu tylnych kończyn. W sezonie wystawowym strzyżenie trzeba powtarzać co dwa, trzy tygodnie.

Psa zwykle kąpiemy dzień przed pokazem i suszymy suszarką, rozczesując sierść szczotką z włosia zgodnie z kierunkiem jej wzrostu – co pozwala ją wyprostować (taka szata jest preferowana na wystawach) i powiększyć jej objętość. Przed wejściem na ring można zastosować preparaty obciążające włos i zapobiegające elektryzowaniu. Setera irlandzkiego prezentuje się na ringówce dopasowanej do umaszczenia, którą należy założyć tuż za uszami.

Akcesoria

W wypadku przedstawiciela rasy seter irlandzki sprawdzą się obroża z materiału lub dobrze dopasowane szelki typu guard (trzeba je zdejmować w domu, aby nie wycierała sierści) i mocna smycz. Długie linki zapewnią szczeniakowi swobodę na spacerze i pomogą w nauce posłuszeństwa.

Historia rasy seter irlandzki

Skąd pochodzą setery, dokładnie nie wiadomo. Już w średniowieczu widywano u boku sokolników psy o frędzlowatej sierści używane do wystawiania ptactwa. Ich przodkami były czworonogi z terenów, na których dziś leżą Francja, Hiszpania, Irlandia, Niemcy czy Szkocja. Setery i spaniele mają wspólnego przodka, którym był tzw. wyżeł na przepiórki. Z kolei protoplastą setera irlandzkiego był pies legawy (wystawiający) zwany setting spanielem. Zakradał się w pobliże ptaków ukrytych w zaroślach, a następnie siadał lub kładł się przed nimi, dzięki czemu myśliwi mogli do nich podejść i przykryć je siecią.

O psach wystawiających wspominał m.in. Johannes Caius w książce „De canibus Britannicus” (1570). Po wynalezieniu broni palnej zmieniła się rola psa myśliwskiego. Pożądana stała się umiejętność wystawiania ptaków na odległość i wypłaszania ich na rozkaz. Nazwa seter wywodzi się od angielskiego „to set” – „kłaść się”, „przypaść do ziemi” lub „wystawiać”.

W XVIII w. rodzina de Freyne sprowadziła z Francji do Irlandii spaniele bretońskie, które skrzyżowano m.in. z miejscowymi spanielami wystawiającymi, walijskim springer spanielem, foxhoundem, posokowcem i pointerem. Po tym ostatnim setery odziedziczyły szlachetny wygląd, zwinność, szybkość i umiejętność tropienia górnym wiatrem.

Początkowo nazywano je czerwonymi psami (modder rhu). Czworonoga z hodowli de Freyne’ów miał Artur French, uważany za twórcę setera irlandzkiego. Jego rodzina od 1793 r. przez trzy pokolenia prowadziła księgę rodowodową hodowli French Park. Początkowo setery w większości miały czerwono-białe umaszczenie, ale rodziły się też szczeniaki o jednolitej kasztanowej maści. Stosując selekcję, wyeliminowano z populacji te pierwsze (dziś są zarejestrowane jako odrębna rasa). Za protoplastę angielskich linii hodowlanych uważa się psa Palmerstona.

Pierwsza wzmianka o seterach irlandzkich pojawiła się w 1803 r. w magazynie „A Veteran Sportsman”. W 1860 r. rasę pokazano na wystawie, a w 1882 r. w Dublinie powstał Klub Setera Irlandzkiego. W 1886 r. zatwierdzono pierwszy wzorzec. W 1998 r. klub opublikował „Styl pracy rasy”, który razem z wzorcem stanowią podstawę oceny wyglądu i zdolności użytkowych seterów.

Seter irlandzki w Polsce

W Polsce pierwsze psy rasy seter irlandzki pojawiły się na przełomie XIX i XX w. W latach międzywojennych działał w Warszawie klub setera, którego prezesem był mecenas Bazyli Przychodźko. W czasie II wojny światowej większość psów wyginęła. Po jej zakończeniu dużą rolę odegrały pies Wendower Mister i suka Polink Soar Eala z angielskich linii hodowlanych, które podarował związkowi kynologicznemu płk Stanisław Nowicki.

Na początku lat 70. rozpoczęła działalność hodowla Rysi Wykrot Haliny i Jerzego Żwierełłów. Najbardziej znane psy sprowadzone do niej to Connemara’s Fingal, Connemara’s Frances, Chestnut’s Fingal.

Wzorzec rasy seter irlandzki

Seter irlandzki – grupa VII FCI, sekcja 2, nr wzorca 120

• Kraj pochodzenia: Irlandia
• Charakter: żywy, inteligentny, energiczny, przywiązany i lojalny.
• Wielkość: wysokość w kłębie psów 58-67 cm, suk 55-62 cm
• Waga: psy 27–32 kg, suki 24–29 kg
• Szata: sierść krótka na głowie, przedniej części kończyn i u nasady uszu; na reszcie ciała powinna być średniej długości, gładko przylegająca, zdarza się lekko kręcona; na końcach uszu długie frędzle, proste frędzle znajdują się na tylnej części kończyn, brzuchu, szyi i przedpiersiu; obfite pióro na ogonie
• Maść: mahoniowa bez czarnego nalotu; białe znaczenia na piersi, palcach oraz mała gwiazdka na czole lub strzałka na grzbiecie nosa nie dyskwalifikują
• Długość życia: 10-15 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: średnia
• Koszty utrzymania: od 300 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: 2000-4500 zł

Ciekawostki o rasie seter irlandzki

Setera irlandzkiego upodobali sobie szczególnie prezydenci Stanów Zjednoczonych. Psa tej rasy mieli m.in. Harry Truman i Richard Nixon.

Setery jako jedne z nielicznych psów myśliwskich łapią wysoki wiatr, czyli szukają tropów wysoko nad ziemią.