Od czego zależy kolor, w jakim rodzi się pies?

W wypadku większości ras w jednym miocie mogą przyjść na świat szczenięta w różnych kolorach, w niektórych jednak pewne umaszczenia hoduje się osobno. Jest to uzasadnione, bo krzyżowanie psów o określonych barwach może dać w efekcie czworonogi o niepożądanych zestawieniach kolorystycznych.

Nie popełnić mezaliansu

Przykładem takiej rasy jest dog niemiecki. Dogi występują w pięciu podstawowych umaszczeniach: płowym, pręgowanym, czarnym, błękitnym i arlekin. Krzyżować można płowe i pręgowane, a także czarne i arlekiny, natomiast błękitne wolno kojarzyć tylko między sobą. Mariaż zwierząt pręgowanych z arlekinami czy błękitnych z płowymi mógłby dać w efekcie szczenięta niedopuszczane przez wzorzec.

Z tych samych powodów nie kojarzy się psów marmurkowych ze śniadymi lub rudymi (collie, border collie, jamniki), bo mogłyby się urodzić maluchy o niepożądanym umaszczeniu – śniade lub rude z marmurkowymi oczami.

Ograniczone są też możliwości krzyżowania king charles oraz cavalier king charles spanieli. Obie te rasy występują w czterech umaszczeniach. Czarnym podpalanym i tzw. ruby (intensywnie rudym) oraz łaciatym (z łatami w którymś z wymienionych kolorów, co odpowiednio daje umaszczenie trójkolorowe lub tzw. blenheim – białe z rudymi łatkami). Łączy się jednak tylko obie odmiany bez bieli lub obie odmiany łaciate. Krzyżowanie psów bez bieli z łaciatymi dałoby szczenięta z mniejszymi białymi znaczeniami – nieuznawane przez wzorzec.

Podobnie dzieje się w wypadku cocker spanieli angielskich i amerykańskich. W obu tych rasach występuje szersza gama kolorów niż u ich małych ozdobnych kuzynów. Nie krzyżuje się jednak spanieli łaciatych (tzw. kolorowych) z jednomaścistymi, podpalanymi i sobolowymi (dwukolorowe jak podpalane, lecz o większej ilości rudego). Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby kojarzyć różnokolorowych przedstawicieli tych ras czy też jednobarwnych, podpalanych i sobolowych.

Czarny kocha czarnego

Zasadniczo nie krzyżuje się różnych odmian kolorystycznych sznaucerów. Zdarza się jednak, że po psach czarnych rodzą się szczenięta o innych umaszczeniach – dzięki temu że czerń jest dominująca w stosunku do pozostałych (pieprz i sól u olbrzymów i średniaków, pieprz i sól, czarno-srebrne i białe u miniatur). Ponadto u miniatur po pieprzakach mogą przychodzić na świat psy czarno-srebrne i białe, a po czarno-srebrnych białe – są one rejestrowane zgodnie ze swoją odmianą kolorystyczną.

Kojarzenie różnokolorowych sznaucerów jest możliwe w uzasadnionych przypadkach za zgodą Oddziałowej Komisji Hodowlanej Związku Kynologicznego w Polsce. Bywa to korzystne szczególnie dla rzadszych odmian kolorystycznych, np. białej – dzięki skrzyżowaniu z przedstawicielem popularniejszej odmiany można poprawić typ i anatomię.

Podobnie wygląda sytuacja u owczarków belgijskich, występujących w dwóch długowłosych odmianach kolorystycznych – czarny groenendael i rudy lub szary z maską tervueren. W miotach groenendaeli od czasu do czasu rodzą się także tervuereny. Dużo rzadziej zdarza się, że po tervuerenach przyjdą na świat groenendaele. Zamierzone krzyżowanie psów tych odmian nie jest jednak zalecane, ponieważ tervuereny po czarnych rodzicach często mają słabą maskę. Podobnie jak u sznaucerów, krzyżowanie międzyodmianowe jest dopuszczalne tylko za specjalnym zezwoleniem.

Czekolada nie pasuje do biszkopta

Nawet w wypadku ras, w których teoretycznie dopuszcza się mariaż wszystkich kolorów, czasem w praktyce trzeba unikać niektórych skojarzeń, żeby nie doszło do niepożądanego połączenia pewnych genów. Tak jest u labradorów, występujących w trzech umaszczeniach: czarnym, czekoladowym i biszkoptowym – wszystkie mogą się urodzić w jednym miocie. Hodowcy unikają jednak łączenia psów czekoladowych z biszkoptowymi, bo zdarza się, że na świat przychodzą szczeniaki biszkoptowe z czekoladową pigmentacją nosa, obwódek oczu i warg oraz jaśniejszymi oczami – co jest niezbyt chętnie widziane na wystawach.

Podobnie rzecz się ma z nowofundlandami (czarne można krzyżować z czarno-białymi i czekoladowymi, ale unika się skojarzeń, w których efekcie mogłyby się urodzić psy biało-brązowe) i briardami. Briardy są najczęściej czarne lub płowe i te dwa kolory się z sobą krzyżuje. Istnieją jednak także briardy niebieskie, przy czym jedne z nich rodzą się czarne i ich włos rozjaśnia się z wiekiem, a drugie są od razu błękitne. Te pierwsze mają czarny pigment, więc można je kojarzyć z czarnymi i płowymi. Drugie mają pigment błękitny, co w połączeniu z umaszczeniem płowym może dać psy płowe z błękitnym pigmentem i jasnymi oczami – a to jest niepożądane.

Dopiero od tego roku dopuszcza się swobodne kojarzenie wszystkich kolorów pudli – wcześniej w odniesieniu do niektórych odmian kolorystycznych trzeba było uzyskać zgodę komisji hodowlanej.

W wypadku szpiców niemieckich restrykcyjne przepisy obowiązują w ich ojczyźnie. W Polsce pozostawia się to decyzji hodowcy.

Krzyżowanie psów – rasy a łączenie kolorów

• Krzyżowanie psów ras, w których łączy się wszystkie umaszczenia amerykański staffordshire terrier, bokser, chart polski, doberman, gończy polski, gryfoniki: belgijski i brukselski, pudle (przeważają jednak krycia w obrębie jednego koloru), siberian husky, owczarki: kaukaski, niemiecki, środkowoazjatycki, polski owczarek nizinny
• Rasy, w których kojarzy się wszystkie umaszczenia z wyjątkiem podanych (m.in. ze względu na niebezpieczeństwo urodzenia się psów kalekich) border collie: marmurki, rude, śniade; jamnik: marmurki i rude; owczarek australijski: marmurki; collie: marmurki i śniade; owczarek szetlandzki: marmurki i śniade; inne, w których występuje umaszczenie marmurków
• Rasy, w których krzyżuje się tylko określone umaszczenia, ze względu na możliwość przyjścia na świat szczeniąt nietypowo umaszczonych (stosowane skojarzenia) owczarek francuski briard: czarny i płowy, czarny i niebieski; cavalier king charles spaniel i king charles spaniel: ruby i czarne podpalane, blenheim i tricolor; cocker spaniel amerykański i angielski: jednomaściste, podpalane i sobolowe, kolorowe (łaciate) między sobą; dog niemiecki: czarne i arlekiny, płowe i pręgowane, błękitne między sobą; labrador: czarne i czekoladowe, czarne i biszkoptowe; nowofundland: czarne i czarno-białe, czarne i brązowe
• Rasy, w których nie kojarzy się różnych umaszczeń (lub w wyjątkowych wypadkach krzyżuje się je tylko za zezwoleniem komisji hodowlanej), ale szczenięta w różnych kolorach mogą się urodzić w jednym miocie: sznaucery, owczarki belgijskie: groenendaele i tervuereny

Gryfoniki bez barier

Ze szczególną sytuacją mamy do czynienia w przypadku gryfoników: belgijskiego i brukselskiego. Te małe ozdobne pieski uznane są formalnie za osobne rasy, różnią się jednak wyłącznie umaszczeniem – gryfonik brukselski jest rudy, a belgijski czarny lub czarny podpalany. Co ciekawe, obie rasy można swobodnie krzyżować między sobą.

Autor: Urszula Charytonik