Instynkt łowiecki u psów. Wszystko, co musisz o nim wiedzieć!

Każdy opiekun wie, że pies domowy to gatunek drapieżny. Blisko spokrewnione z jednym z najznamienitszych myśliwych domowe czworonogi odznaczają się doskonałym węchem, pozwalającym wytropić zwierzynę i silnymi szczękami, mogącymi łamać kości. Wiele ras psów zachowało także wyraźny instynkt łowiecki, który skłania je do pogoni za ofiarą. Myśliwska natura psa może jednak sprawiać opiekunom wiele problemów… Czym jest łańcuch zachowań łowieckich u psa? Jakie rasy mają najsilniejszy instynkt łowcy i czy da się zapanować nad psią naturą drapieżnika?

Czym jest instynkt łowiecki u psów?

Instynkt łowiecki, zwany także popędem łownym, to w dużym uproszczeniu skłonność do prezentowania zachowań wchodzących w łańcuch łowiecki. Objawia się to między innymi chęcią gonienia i łapania zębami szybko poruszających się obiektów, podążaniem za zapachem zwierząt czy rozkopywaniem ich nor. Instynkt skłaniający zwierzę do prezentowania przeróżnych zachowań łowieckich jest zupełnie naturalny dla domowych czworonogów, choć u różnych psów i ras może mieć różne nasilenie. Najwyraźniejszym instynktem łowieckim odznaczać się będą przede wszystkim psy myśliwskie i rasy, które niegdyś wykorzystywane były do polowań. Natomiast u ras ozdobnych uległ osłabieniu lub całkowicie zanikł. Zamiłowanie psa do polowania potrafi jednak nie tylko uprzykrzyć życie z psem. Może także stwarzać zagrożenie dla innych psów, ludzi i samego polującego zwierzaka. Jakie zachowania wchodzą w skład łańcucha łowieckiego u psów?

Łańcuch łowiecki u psów

Łańcuch łowiecki to wzorzec zachowań odziedziczony przez psy po drapieżnych przodkach. Składa się z sekwencji zachowań, która umożliwia zwierzęciu upolowanie ofiary. W jej skład wchodzą kolejno:

• namierzenie ofiary,
• obserwacja,
• podkradanie się,
• pogoń za ofiarą,
• pochwycenie,
• zagryzienie,
• rozszarpanie,
• konsumpcja.

Namierzenie ofiary polega na wykryciu jej obecności w otoczeniu psa za pomocą węchu lub wzroku. Po zlokalizowaniu jej drapieżnik obserwuje swoją ofiarę (ewentualnie wybierając ją ze stada zwierząt) i podkrada się do niej jak najbliżej, by za wcześnie jej nie wypłoszyć. Potem następuje szybka pogoń, która kończy się pochwyceniem uniemożliwiającym ofierze dalszą ucieczkę. Złapana ofiara zostaje zagryziona, a odrywane zębami fragmenty jej ciała zostają kolejno zjedzone. By polowanie się udało, konieczne jest wystąpienie wszystkich tych elementów łańcucha łowieckiego. Jedynie w przypadku niewielkich ofiar, takich jak myszy czy jaszczurki, pochwycenie może być równoczesne z zagryzieniem, a zjedzenie nie będzie wymagać uprzedniego rozszarpania.

Zachowania wchodzące w skład łańcucha łowieckiego nie są jednak prezentowane wyłącznie podczas polowania. Silny instynkt łowiecki u psa może aktywować się w przeróżnych, nawet codziennych sytuacjach. Widok biegnącego kota może skłonić psa do pościgu, przejeżdżający obok rowerzysta może zostać złapany przez psa zębami za nogę, a legowisko może zostać rozszarpane tak, jakby psiak walczył z wyrywającą mu się ofiarą. Wiele psich zabaw również nawiązuje do zachowań związanych z polowaniem. Gonienie piłki w parku, bieganie za rzuconymi patykami czy zajadłe przeciąganie się szarpakiem mają swoje podłoże właśnie w instynkcie łowieckim.

Jak odróżnić polowanie od agresji?

W odróżnieniu od agresji, polowanie nie obejmuje zachowań grożących. Polujący na ofiarę drapieżnik nie szczerzy do niej zębów, nie warczy ostrzegawczo ani nie szczeka, by ją odstraszyć. Jest cichy i skupiony na znalezieniu się jak najbliżej swojego przyszłego posiłku. Natomiast pies zachowujący się agresywnie chce przede wszystkim pozbyć się ze swojego otoczenia zagrożenia, które może stanowić dla niego wyciągnięta ludzka ręka, podchodzący obcy pies czy nadjeżdżająca w jego stronę śmieciarka. Będzie więc warczał, jeżył sierść, pokazywał zęby, a w ostateczności gryzł. Przykładowo – agresja wobec mijanych rowerzystów objawiać się będzie głośnym szczekaniem, warczeniem i charkotem towarzyszącym atakowi. Polowanie na rowery odbywać się będzie „z przyczajki” – w ciszy i pełnym skupieniu. Obie sytuacje są jednak równie niebezpieczne!

Czy można oduczyć psa zachowań łowieckich?

Dla przodków psów polowanie było niezbędne do przeżycia. Od ich zdolności łowieckich zależała możliwość posilenia się i wykarmienia potomstwa. Dlatego instynkt łowiecki u psów jest zakorzeniony w ich naturze tak, jak inne zachowania instynktowne, na przykład znaczenie moczem i wąchanie sików innych psów czy wyszukiwanie leżących pod krzakiem śmieci. Zachowań takich można – teoretycznie – oduczyć psa, stosując awersyjne metody polegające na konsekwentnym karaniu zwierzaka za ich prezentowanie. Jednak ten sposób na wytępienie niechcianych zachowań może poważnie odbić się na psychice czworonoga i jego relacji z opiekunem. Będzie także powodował wynikającą z niezaspokojonych potrzeb frustrację, która często staje się przyczyną reaktywności i agresji. Nie polecamy!

Opiekując się psem z silnym instynktem łowieckim, powinniśmy przede wszystkim zadbać o to, by nasz pupil nie stwarzał zagrożenia dla innych zwierząt i ludzi. Pomocne będzie w tym wyprowadzanie psa na długiej lince, która zapewni psu swobodę, pozwoli nam na kontrolowanie naszego podopiecznego i uniemożliwi mu gryzienie rowerzystów czy uciekanie w lesie za sarnami. Psa z silnym instynktem łowieckim należy także nauczyć podstaw posłuszeństwa, które pozwolą nam zapanować nad psem w chwilach myśliwskiego pobudzenia. Potrzebę tropienia, szarpania i gonienia możemy natomiast spełnić w inny, bezpieczny dla otoczenia sposób, na przykład zabierając zwierzaka na zajęcia z tropienia, obrony lub na szkolenie myśliwskie. Z psami, które wykazują skłonność do gonienia rowerzystów, kotów lub małych psów nie powinniśmy natomiast bawić się w gonienie za piłką lub frisbee – psiak stanie się wtedy jeszcze bardziej wyczulony na poruszające się obiekty i chętniej będzie podejmował pogoń.