Rasy brachycefaliczne. Które psy do nich zaliczamy?

Psychologowie stwierdzili, że te owalne mordki przypominają nam twarz dziecka, a dzieci wyzwalają w nas miłe i opiekuńcze uczucia. Nic dziwnego więc, że pieski o spłaszczonych pyskach i dużych, okrągłych oczach są tak popularne! Niestety rasy brachycefaliczne psów są nie tylko drogie, ale także wyjątkowo chorowite...

Czym są rasy brachycefaliczne?

Współczesne rasy psów bardzo różnią się między sobą. Różnice te dotyczą nie tylko wielkości, rodzaju sierści czy charakteru, ale także budowy głowy. Aby to usystematyzować, podzielono rasy na trzy grupy według kształtu czaszki. Wyróżniamy psy:

• dolichocefaliczne – rasy długogłowe (na przykład owczarek niemiecki i owczarek szetlandzki),
• mesaticefaliczne – rasy ze średnimi głowami (jak u beagle czy border collie),
• brachycefaliczne – rasy krótkogłowe.

Brachycefalia jest więc stanem, w którym czaszka zwierzęcia jest krótsza i szersza w porównaniu z czaszkami innych zwierząt. Skutkuje to znacznie skróconymi nosem i szczęką i daje efekt „spłaszczenia twarzy”.

Które psy zaliczane są do ras brachycefalicznych?

Nieznaczne skrócenie pysków zaobserwować można u wielu ras, chociażby u staffordshire teriera, nowofundlanda czy chihuahua. Natomiast do psów o ekstremalnie wyraźnych cechach brachycefalicznych zaliczyć można takie rasy, jak:

• buldog francuski,
• buldog angielski,
• mops,
• bokser,
• boston terier,
• shih tzu,
• king charles spaniel,
• pekińczyk,
• dog de bordeaux.

Dlaczego psy z nadmiernie skróconą kufą budzą kontrowersje?

Nietypowa budowa czaszki może być urocza, jednak tak duża ingerencja w wygląd głowy psa niesie ze sobą wiele poważnych konsekwencji. Rasy brachycefaliczne cierpią na wiele chorób, które mogą znacznie pogorszyć komfort życia psa, a nawet doprowadzić do jego przedwczesnej śmierci. Nic dziwnego więc, że niektóre kraje, takie jak Norwegia, zakazują hodowli niektórych ras brachycefalicznych. Inne natomiast wprowadzają poważne ograniczenia dla hodowli i planują zakazać promowania tych psów w mediach społecznościowych!

Problemy psów z cechami brachycefalicznymi

Lista kłopotów zdrowotnych, które mają buldogi czy mopsy, jest długa. Najczęstsze problemy, na jakie narażone są psy ze skróconą i spłaszczoną kufą, to:

• zespół wad anatomicznych – przerost podniebienia miękkiego, złamanie chrząstki krtani, zwężenie tchawicy powodujące trudności z oddychaniem, chrapanie i nawracające stany zapalne dróg oddechowych,
• nieprawidłowo rozwinięte kręgi w kręgosłupie – oznaczają dla psa ból spowodowany uciskaniem rdzenia kręgowego,
• wady zgryzu – m.in. przodozgryz i przetrwałe zęby mleczne,
• alergie, wzdęcia i zaburzenia trawienia,
• problemy skórne – nawracające infekcje bakteryjne i grzybicze, trudne do wyleczenia zapalenia skóry,
• kłopoty z oczami – niedrożność kanałów łzowych, entropium (zawinięcie brzegu powieki do wewnątrz), wypadanie gałki ocznej, zapalenie gruczołu trzeciej powieki.

Inne poważne zaburzenia, które mogą się pojawić, to wrodzone wady rozwojowe serca i naczyń krwionośnych, wodogłowie, wnętrostwo i rozszczep podniebienia. Rasy brachycefaliczne mają także tendencję do nadwagi i otyłości, które w konsekwencji powodują niechęć do poruszania się i zmiany w sercu, pogłębiają też problemy z oddychaniem i stanowią poważne obciążenie dla stawów. Takie choroby i wady wymagają odpowiedniej diagnostyki i leczenia, często chirurgicznego. Nie jest ono jednak takie łatwe, gdyż w przypadku problemów z oddychaniem wszelkiego typu zabiegi chirurgiczne w znieczuleniu są wyjątkowo niebezpieczne.

Problemy z rozrodem

Dodatkowo faktem jest, że psy z płaskimi pyskami nie są w stanie urodzić się naturalnie - mają zbyt duże głowy względem reszty ciała i kanału rodnego. Dlatego porody odbywają się prawie wyłącznie poprzez cesarskie cięcie. Cesarka jest obciążeniem nie tylko dla suki, ale i dla szczeniąt, do których przez krew matki docierają leki (dopóki lekarze nie wyciągną maluchów z macicy). Później, gdy suka się już wybudza i jest w stanie zająć się dziećmi, zaczynają się problemy z raną pooperacyjną. Szczeniaki, jedząc, często drażnią bowiem szew na brzuchu.

Dlaczego pies z płaskim pyskiem puszcza bąki?

Kiedy pies rasy brachycefalicznej próbuje oddychać, robi to najczęściej przez otwarty pysk – tak kompensuje swoje ograniczenia anatomiczne. Kiedy tak oddycha, znaczna część powietrza jest połykana (to też częściowo wina zbyt długiego podniebienia). Powietrze wpada do żołądka i daje efekt podobny do tego momentu, kiedy napijemy się zbyt dużo i szybko silnie gazowanej wody lub wtedy, gdy próbujemy rozmawiać, biegnąc. A zbyt duża ilość „połkniętego” gazu powoduje wzdęcia. Niestety na tym nie koniec. W przewodzie pokarmowym bytują miliardy bakterii, które pomagają w lepszym trawieniu pokarmu. Bakterie, które żyją na co dzień w przewodzie pokarmowym, nie lubią powietrza, dlatego nazywane są florą beztlenową.

Dysbakterioza, czyli zaburzenie równowagi flory bakteryjnej jelit, prowadzi do subklinicznych (czyli niewidocznych gołym okiem) zapaleń przewodu pokarmowego. Niektóre publikacje podają, że nawet 80% psów z krótkim pyskiem cierpi na syndrom pokarmowo-oddechowy. Dlatego właśnie pies może miewać nawracające biegunki, wymiotować po określonych pokarmach, miewać niestrawności oraz nie mieć apetytu.

Syndrom brachycefaliczny u psów

Syndrom BOAS (Brachycephalic Obstructive Airway Syndrome) to syndrom ras brachycefalicznych. Na jednostkę chorobową BOAS składają się następujące uwarunkowania:

• zwężenie małżowin nosowych wynikające z ich przerostu – skrzydełka nosowe są zbyt duże i zamykają przewód nosowy, zasłaniają jego światło oraz uniemożliwiają swobodne wejście powietrza,
• przerośnięte podniebienie miękkie – ten fałd błony śluzowej i mięśnia jest zbyt duży i zasłania wejście do tchawicy,
• skrócone drogi oddechowe – drogi oddechowe zaczynają się od nozdrzy zewnętrznych, czyli od nosa. U psów ras brachycefalicznych wejście dla powietrza jest trudne, wąskie, a zatoki mają najczęściej przerośnięta błonę śluzowa i często produkują zbyt dużą ilość wydzieliny.

Powikłaniami w BOAS są często także przewlekłe zapalenie płuc, zapadanie tchawicy i powiększenie migdałków.

Objawy syndromu brachycefalicznego

Psy z syndromem BOAS mają znacznie utrudnione oddychanie. Sprawia to, że do ich organizmu dociera znacznie mniej tlenu. Niedotlenienie skutkować może szybkim męczeniem się, czyli zmniejszoną tolerancją wysiłku fizycznego, krztuszeniem, charczeniem i omdleniami podczas zabawy.

Skutkiem syndromu BOAS jest również utrudniona wentylacja. Przez to rasy zaliczane do psów brachycefalicznych źle znoszą wysokie temperatury i są bardziej narażone na udar cieplny. Niedotlenienie organizmu i przegrzanie stanowią poważne zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale także życia psa. Nie wspominając o ciągłym dyskomforcie podczas oddychania...

Takie objawy nasilają się wraz z wiekiem i zazwyczaj stają się poważne u psów w wieku około 12 miesięcy. Niestety wielu opiekunów psów z syndromem BOAS nie zdaje sobie sprawy z powagi tych problemów. Charczenie, chrapanie i duszenie się uważają często za urocze zachowania typowe dla danego psa. Do gabinetu weterynaryjnego trafiają dopiero, gdy dojdzie do omdlenia lub udaru.

Leczenie psów z syndromem brachycefalicznym

Leczenie syndromu brachycefalicznego wymaga przeprowadzenia szeregu dość inwazyjnych zabiegów chirurgicznych. Psu, który nie jest w stanie swobodnie oddychać, należy nie tylko wykonać korektę nosa polegającą na poszerzeniu zwężonych nozdrzy, ale także wyciąć nadmiar podniebienia i usunąć powiększone migdałki. Niektórych powikłań nie da się jednak chirurgicznie skorygować. Mowa tu na przykład o zapadającej tchawicy czy zmianach w sercu.

Jak dbać o psa z krótkim pyskiem?

W przypadku ras krótkopyskich niezwykle ważne jest, by nabyć zwierzaka zdrowego, którego rodzicami byli przebadani przedstawiciele rasy. Dlatego zanim kupimy buldożka lub pekińczyka, sprawdźmy, czy hodowla, z którą mamy do czynienia, jest zarejestrowana w ZKwP (Związek Kynologiczny w Polsce) – to jedyna organizacja kynologiczna w kraju, która jest członkiem FCI (Międzynarodowej Federacji Kynologicznej). Psy z pseudohodowli znacznie częściej cierpią na wszelkiego rodzaju wady genetyczne. Przy wyborze szczeniąt starajmy się wybrać te najmniej brachycefaliczne, czyli im dłuższa kufa, tym lepiej.

Jeżeli zdecydujemy się na zakup psa rasy krótkopyskiej, musimy zacząć przede wszystkim od profilaktyki – chociażby po to, by ograniczyć liczbę wizyt u lekarza weterynarii. W przypadku takich psów należy pamiętać o systematycznym czyszczeniu i smarowaniu fałd skóry w okolicy pyska oraz ogona specjalnie przeznaczonymi do tego produktami. Wrażliwe okolice oczu również wymagają zachowania higieny. Producenci coraz częściej myślą o rasach krótkopyskich, dlatego można już znaleźć produkty higieniczne przeznaczone dla tej grupy psów, takie jak spreje antygrzybiczne, kremy przeciwko odparzeniom, chusteczki do przemywania fałd skórnych, szampony antyalergiczne itd.

Jeśli chodzi o żywienie, to na rynku dostępne są karmy dostosowane do potrzeb ras brachycefalicznych. Odpowiedniej wielkości krokieciki ułatwiają psom chwycenie ich i pogryzienie. Specjalne diety weterynaryjne sprawdzą się w wypadku alergii skórnych i pokarmowych. Psów tych nie wolno przekarmiać, dlatego należy dbać o odpowiednie dawkowanie karmy. Poza tym odpowiednia, regularna dawka aktywności fizycznej i częste spacery to podstawa.

Psy krótkopyskie łatwo ulegają hipotermii nie tylko z powodu wysokich temperatur, ale również pod wpływem silnego stresu. Powinniśmy brać to pod uwagę i dostosować długość spacerów do warunków atmosferycznych. W upalne dni wyjdźmy z pupilem na chwilę, by mógł załatwić potrzeby fizjologiczne, ale nie wybierajmy się na godzinną wędrówkę. W okresie letnim najlepiej ograniczyć długie spacery do minimum, zapewnić stały dostęp do wody i zacienione schronienie.