Warczenie psa. Czyli o tym co pies nam mówi, gdy warczy

Nawet najmniejsze oznaki agresji ze strony psów wzbudzają olbrzymie emocje. Naiwnie idealizujemy naszych podopiecznych, oczekując, że z miłości do nas gotowi będą – w razie potrzeby – oddać życie, nie mówiąc o własnej misce. Zapominamy, że to stworzenia z krwi i kości, drapieżniki obdarzone silnymi zębami i pradawnymi instynktami, które umożliwiły ich przodkom przetrwanie w trudnych warunkach. I że cierpliwość nawet najłagodniejszych psów ma swoje granice. Stąd wynika wiele nieporozumień na temat agresji, które często kończą się smutno. Jednym z takich szkodliwych mitów jest przekonanie, że warczący pies ma zamiar zaatakować człowieka i że należy dusić takie zapędy w zarodku, karząc psa za warczenie.

Co oznacza warczenie u psa?

Wilki, aby przetrwać w grupie, wytworzyły wiele rytuałów pomagających im w bezkrwawy sposób rozwiązywać konflikty między jej członkami. Przestrzeganie niepisanych praw pozwala tym drapieżnikom zamieszkiwać wspólne terytorium i razem polować. Psy w dużej mierze odziedziczyły prawa i rytuały po wilkach. Stąd u naszych domowych pieszczochów możemy zaobserwować wiele zachowań, które wprawdzie komunikują ich niezadowolenie, ale nie prowadzą do bezpośredniej walki. Najsubtelniejsze z nich to szczegółowo opisane przez Turid Rugaas sygnały uspokajające, za pomocą których psy przekazują informację, że jakaś sytuacja powoduje ich dyskomfort. Następne w kolejności są sygnały ostrzegawcze, takie jak warczenie, uniesienie warg, grożąca postawa ciała oraz kłapnięcia i uderzenia pyskiem.

Wbrew powszechnej opinii warczenie u psa nie jest oznaką agresji - wręcz przeciwnie! Warczący pies stara się w możliwie jasny sposób zakomunikować swój dyskomfort po to, by drugi osobnik miał okazję się wycofać, a cała sytuacja nie przerodziła się w bójkę. Warczenie psa oznacza więc "nie chce cię zaatakować, ale jeśli nie przestaniesz, nie będę miał innego wyjścia". Dopiero wtedy, gdy intruz nadal ostentacyjnie ignoruje informacje przekazywane mu przez zdenerwowane zwierzę, pies może zaatakować, przy czym na początku będą to jeszcze ugryzienia o kontrolowanym, niewielkim natężeniu.

Warczenie psa to ważna informacja!

Warczenie jest informacją, że dzieje się coś, co się psu nie podoba, wywołuje jego zdenerwowanie lub strach. W domu pies najczęściej warczy, broniąc swojego prawa do miski, legowiska albo zabawek, podczas nieprzyjemnych dla niego zabiegów pielęgnacyjnych lub by odstraszyć czającego się za drzwiami intruza.

Nie jest to z jego strony ani prowokacja, ani część misternego planu, mającego na celu zdominowanie opiekuna. Pies w ten sposób mówi tylko: „Daj mi zjeść w spokoju” czy „Pozwól mi odpocząć”. Tak jak potrafi, próbuje uniknąć konfliktu. Tymczasem opiekun czuje się zdezorientowany – wydaje mu się, że jego najlepszy przyjaciel szykuje przeciwko niemu swoją najgroźniejszą broń! I traci do niego zaufanie.

Czy karać psa za warczenie?

Karcenie psa za warczenie szybko doprowadzi do tego, że… przestanie warczeć. Czy to znaczy jednak, że nagle zaczęło mu się podobać, gdy odbieramy mu miskę? Absolutnie nie! Nauczył się jedynie tego, że w ten sposób się z nami nie dogada. Karany za warczenie pies pominie fazę ostrzegawczą, skoro nie przynosi ona żadnego efektu i zacznie sięgać po bardziej drastyczne środki, takie jak obnażanie zębów czy ugryzienie. Czytamy potem w nagłówkach gazet, że „pies ugryzł bez ostrzeżenia”…

Co robić, kiedy pies warczy?

Tak, jak błędem jest karcenie psa, który warczy, tak również błędem jest ignorowanie tego zachowania. Bądź co bądź jest ono groźbą. Jeśli się zdarzy, że pies zawarczy na nas, pierwszą rzeczą, którą bezwzględnie należy zrobić, jest wycofanie się. Gdy pies warczy na dworze – na innego psa lub człowieka – także trzeba się wycofać, uwalniając psa od trudnej dla niego sytuacji. Następnie należy się zastanowić, co można zrobić, by zlikwidować problem.

Specjaliści doradzają w takich wypadkach:

• odwrażliwianie (oswajanie z denerwującymi bodźcami przez stopniowe ich nasilanie czyli pokazanie psu, że dany bodziec wcale nie jest zagrożeniem),
• przeciwwarunkowanie (zastąpienie niepożądanej reakcji inną, nieszkodliwą).

To bardzo skuteczne narzędzia, dzięki którym pies może się poczuć dobrze w sytuacji, która dotąd była źródłem stresu. Dają one dużo większą szansę na długotrwałą zmianę niepożądanego zachowania niż karcenie. Znając te techniki treningu, możesz przeprowadzić go samodzielnie. Jeśli nie czujesz się na siłach, poszukaj pomocy u dobrego szkoleniowca, pracującego pozytywnymi metodami.

Warczenie a stan zdrowia psa

Warczenie psa może pojawić się także w przypadku choroby. Szczególnie dolegliwości powodujące ból mogą poskutkować tym, że łagodny dotychczas pies zacznie warczeć w sytuacjach, które dotychczas nie sprawiały mu problemu. Takie ostrzeżenia mogą pojawić się zarówno w kontaktach z ludźmi, jak i innymi psami i mogą być wywołane między innymi:

• bólem związanym z dysplazją, zwyrodnieniem kręgosłupa lub stawów,
• urazem (na przykład zerwanym pazurem, rozciętą opuszką łapy),
• zapaleniem ucha (agresja podczas głaskania po głowie).

Nietypowe zachowanie psa i warczenie pozornie bez przyczyny może być związane także z demencją, słabnącym wzrokiem lub słuchem i związaną z nimi dezorientacją. Dlatego w przypadku nagłego pojawienia się zachowań agresywnych i gwałtownych zmian zachowania należy zawsze dokładnie przebadać psa. Żadna terapia behawioralna nie rozwiąże problemu warczenia u psa, jeśli wynika ono z odczuwanego przez psa bólu!

Jak rozwiązać problem warczenia u psa?

Oto krótki opis kilku sytuacji, w których psy mogą warczeć. Jak wtedy reagować?

Pilnując przedmiotu

Na gości

• Jak zapobiegać: Dawaj szczeniakowi smakołyki za każdym razem, gdy ktoś dzwoni lub puka do drzwi. Poproś te osoby, by przynosiły jakiś przysmak dla psa, którym poczęstują go tuż po wejściu do domu.
• Czego nie robić: Nie karć czworonoga za warczenie na gości, bo tylko zwiększysz jego zdenerwowanie. Nauczysz go, że przyjście gości oznacza nie tylko wtargnięcie intruzów, ale także konflikt z opiekunem i jeszcze bardziej zwiększysz niechęć psa do odwiedzających.
• Co możesz robić: Zmień nastawienie psa do gości. Przygotuj wygodny, plastikowy pojemnik, który umieścisz jak najbliżej drzwi. Drugi podobny zainstaluj na zewnątrz. Wypełnij oba ulubionymi przysmakami zwierzaka. Na pierwszym etapie nauki umów się z domownikami, że każdy z nich, wychodząc, zadzwoni lub zapuka, po czym odejdzie. Zadaniem osoby pozostającej w środku będzie podejście do drzwi i danie psu smakołyku. Gdy dzięki takiemu szkoleniu osiągniesz etap, że przestanie on nerwowo reagować na dzwonek, niech otrzymuje przysmak od każdego wracającego domownika. Następnie poproś również znajomych o to, by wchodząc dawali mu smakołyki. Dzięki temu pies zapomni o obowiązkach stróża i będzie radośnie oczekiwać gości.
• Możliwe środki ostrożności: W przypadku nasilonej agresji lub nagłej sytuacji (wizyta hydraulika, kuriera lub innej kompletnie obcej osoby, której zachowania nie jesteś w stanie przewidzieć) zamknij psa w osobnym pomieszczeniu i zapewnij mu na czas obecności "intruza" ciekawe zajęcie, na przykład wylizywanie konga.

Przy swojej misce

Na widok innego psa

• Jak zapobiegać: Mądrze socjalizuj szczenię, zapewniając mu dużo przyjemnych kontaktów z innymi psami, ćwicz spokojne mijanie ich na smyczy.
• Czego nie robić: Nie karć swojego czworonoga za warczenie na innego, szarpiąc smyczą.
• Co możesz robić: Naucz psa „chodzenia po łukach”. Weź dwumetrową smycz, smakołyki i wyjdź z nim na spacer. Gdy zobaczysz z daleka innego czworonoga, cmoknij i zacznij iść w bok, nakłaniając swojego do zmiany kierunku – tak by ominąć tamtego po łuku (na początku łuki muszą być tak duże, by twój pies czuł się komfortowo, z czasem możesz zacząć je zmniejszać). Staraj się nie napinać smyczy. Po minięciu obcego zwierzaka daj swojemu nagrodę.
• Możliwe środki ostrożności: Unikaj miejsc i tras spacerowych, na których możesz spotkać psy biegające bez smyczy. Zapewnij pupilowi relaksujące spacery z dala od nieproszonego towarzystwa.

Na legowisku

• Jak zapobiegać: Od czasu do czasu siadaj obok szczeniaka leżącego na swoim posłaniu i delikatnie go głaszcz, dając przy tym smakołyki.
• Czego nie robić: Nie siadaj na posłaniu czworonoga, który warczy. Nie próbuj siłą zmusić zwierzaka leżącego na kanapie do zejścia. Nie śpij w łóżku z psem, który ma skłonność do pilnowania swojego posłania.
• Co możesz robić: Naucz psa schodzić na komendę z legowiska. Podejdź w pobliże leżącego zwierzaka, powiedz „do mnie” i rzuć pod swoje nogi jego ulubioną zabawkę lub smakołyk. Gdy zrozumie, na czym polega ćwiczenie, podawaj mu nagrodę z ręki. Powtarzaj to wielokrotnie w różnych miejscach w domu.
• Możliwe środki ostrożności: Nie ustawiaj legowiska w ciągu komunikacyjnym, gdzie pies nie będzie miał spokoju.

Podczas brania na ręce